Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Coma en hypothermie door een antidepressivum

Pillen zijn neergelegd in de vorm van een sneeuwvlokje. Er ligt een thermometer bovenop.
Linda J. de Vries
Jeroen Boekema
Rahmat Sediq
Amarins Bontemps-Visser
Maureen I. de Haan-Lauteslager
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6166
Abstract
Abstract
Sluiten
Antidepressant overdose resulting in coma and hypothermia

Background

Cognitive disorders lead to an increased risk of misuse of medication, resulting in possible auto-intoxication.

Case description

We describe the case of a 68-year-old patient, with hypothermia and a coma, with accidental tricyclic antidepressant (TCA) intoxication. What is remarkable about this case is that there were no cardiac or hemodynamic abnormalities, which is to be expected with both hypothermia and TCA-intoxication.

Conclusion

Intoxication should be considered in patients with hypothermia and a decreased level of consciousness, in addition to primarily neurological or metabolic causes. A good (hetero)anamnesis with attention to pre-existent cognitive functioning is important. Early screening for intoxication in patients with cognitive disorders with a coma and hypothermia is advisable, even in the absence of a typical toxidrome.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Achtergrond

Cognitieve achteruitgang geeft een verhoogd risico op onjuist gebruik van medicatie en een auto-intoxicatie als gevolg daarvan.

Casus

Wij beschrijven de ziektegeschiedenis van een 68-jarige comateuze en hypotherme patiënte, bij wie er sprake bleek te zijn van een onbedoelde auto-intoxicatie met een tricyclisch antidepressivum (TCA). Bijzonder was dat patiënte geen cardiale- of hemodynamische afwijkingen had, hoewel die zowel bij hypothermie als bij een intoxicatie met een TCA te verwachten zijn.

Conclusie

Bij een patiënt met hypothermie en een coma moet er, naast primair neurologische- of metabole oorzaken, ook worden gedacht aan een intoxicatie. Hierbij is een goede (hetero-)anamnese van belang, met aandacht voor het pre-existent cognitief functioneren. Vroegtijdige screening op intoxicaties is aan te raden bij patiënten met een coma en hypothermie die pre-existent cognitief verminderd functioneren, ook wanneer een kenmerkend toxidroom ontbreekt.

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
week 9 2022

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6166
Vakgebied
Geneesmiddelen
IC-geneeskunde
Ouderen
Spoed
Auteursinformatie

Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden: Afd. Spoedeisende Hulp: drs. L.J. de Vries, aios; drs. M.I. de Haan-Lauteslager, SEH-arts KNMG. Afd. Interne Geneeskunde: drs. J. Boekema, anios. Afd. Klinische Farmacie: drs. R. Sediq, ziekenhuisapotheker in opleiding. Afd. Geriatrie: drs. A. Bontemps-Visser, klinisch geriater.

Contact L.J. de Vries (linda.de.vries@mcl.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Linda J. de Vries ICMJE-formulier
Jeroen Boekema ICMJE-formulier
Rahmat Sediq ICMJE-formulier
Amarins Bontemps-Visser ICMJE-formulier
Maureen I. de Haan-Lauteslager ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Farmacotherapie
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Frenk
Wagenvoort

Beste Auteurs,

Als apotheker heb ik met veel interesse uw artikel gelezen. Ik heb echter wel wat aanmerkingen.
De notie dat desloratidine kan zorgen voor een coma lijkt mij niet heel erg aannemelijk bij dergelijk hoge amitriptyline spiegels. Amitriptyline heeft zelf namelijk anti-histaminerge (H1) activiteit. [1]
Ik mis de tijdsrelatie tussen het moment van inname en de klinische presentatie. Zoals het NVIC in haar monografie aangeeft, zijn er verschillende fasen bij een overdosering.[2] De patiënt zat, zoals jullie al aangaven, in de fase met depressie van het CZS. Het anti-cholinerge toxidroom als primair diagnosticum is dan waarschijnlijk niet meer op zijn plaats. Daarnaast is de relatieve korte duur van het coma bij deze patiënt terug te vinden in de monografie van het NVIC. [3]
Gezien het ratio van de gevonden plasmaspiegels,  amitrip:nortrip (7/1), is er hoogstwaarschijnlijk sprake van een CYP2C19 IM/PM. Als er ook nog spiegelinformatie is over de metabolieten (hydroxynortriptyline en hydroxamitriptyline) zou een CYP2D6 polymorfisme gevonden worden. Zijn die laatste gegevens ook beschikbaar?

 

Frenk Wagenvoort, Apotheker in opleiding tot openbaar apotheker specialist
Literatuur

[1] Katzung, Bertram G., Susan B. Masters, and Anthony J. Trevor. 2012. Basic & clinical pharmacology. New York: McGraw-Hill Medical. Chapter

[2]  Volledige stofmonografie over Amitriptyline. Utrecht: Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum; 2021.

[3] TDM monografie TCA's: https://tdm-monografie.org/monografie/tca-tricyclische-antidepressiva