Samenvatting
De mannelijke circumcisie werd bij vele volkeren op verschillende continenten aangetroffen. De oudste afbeelding van een circumcisie dateert van omstreeks 2300 vóór Christus uit Egypte. Binnen het jodendom symboliseert de besnijdenis het verbond tussen God en de aartsvader Abraham. Hoewel Jezus van Nazareth besneden was, heeft de circumcisie nooit een plaats gekregen in het christendom. In de koran wordt de circumcisie niet vermeld; het gebruik van de besnijdenis in de islam wordt toegeschreven aan aartsvader Abraham, die binnen die religie als een van de profeten wordt beschouwd. Vanaf het midden van de 19e eeuw vond met name in de Anglo-Amerikaanse wereld de opkomst plaats van de circumcisie op medische gronden. In de loop van de eeuwen, vanaf de tijd van de bijbel, zijn er vele methoden voor het verrichten van de besnijdenis beschreven, en een aantal voor het ongedaan maken ervan door herstel van de voorhuid.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Dordrecht, januari 2001,
Het artikel van Meijer en Butzelaar over circumcisie vind ik voor de algemene praktijk van bijzonder belang, omdat er aandacht gevraagd wordt voor een veelvoorkomende ingreep, die sommigen ook in het takenpakket van de Nederlandse huisartsen willen doen opnemen (2000:2504-8). De vraag of een circumcisie, anders dan een piercing van de navel, door een arts verricht zou moeten worden, wordt begrijpelijkerwijs niet gesteld in het artikel dat een historisch-descriptief doel beoogt, maar is wel interessant. Ik mis in het artikel overigens een opmerking over de mogelijke complicaties van de besnijdenis; daarover is wel iets te zeggen in historisch perspectief.1 Twee opmerkingen wil ik nog maken over de historische wortels van de besnijdenis van mannen.
Allereerst ontbreekt mijns inziens bij oorsprong en doel een mogelijkheid naast de vier genoemde groepen. Behalve aan identificatie, initiatie, utilisme en offergave moet men ook denken aan een vruchtbaarheidsritueel. Voor die mogelijkheid pleit onder andere het gebruik in bepaalde delen van de Maghreb om met eieren te gooien tijdens en na de besnijdenis.
Ten tweede: dat het bij de circumcisie om een heel oud gebruik uit het stenen tijdperk gaat, wordt onder andere aannemelijk doordat het gebruik van stenen messen voorgeschreven wordt in de bijbel (Jozua 5:2).
Chebel M. Histoire de la circoncision des origines à nos jours. Tunis: Balland; 1992.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, januari 2001,
Wij noemen vruchtbaarheid wel bij het doel van circumcisie: ‘Tenslotte stellen de wetenschappers die de offertheorie aanhouden dat de circumcisie een substitutie was voor [. . .] een offer aan een god van de vruchtbaarheid’ (2000:2505).
Verder schrijven wij onder het kopje ‘techniek van de circumcisie’ dat in de bijbel vermeld staat dat de circumcisie met een vuursteen wordt uitgevoerd, waarbij wij verwijzen naar Exodus, hoofdstuk 4, en naar Jozua, hoofdstuk 5.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, januari 2001,
Eén punt wil ik hier naar voren brengen (2000:2504-8). Er woedt momenteel, althans in de Verenigde Staten, een cultuurstrijd tussen degenen die volhouden dat de routinematige circumcisie medische voordelen biedt voor de toekomstige gezondheid van de jongensbaby en dat het aan de ouders is om over de operatie te beslissen, en een brede oppositie die vindt dat ‘men met het operatiemes moet afblijven van de penis van een pasgeboren jongen’ en dat men ouders moet ontraden circumcisie op hun kind te laten uitvoeren. De circumcisie om religieuze redenen blijft daarbij buiten schot.
Voor een uitgebreide behandeling van deze problematiek verwijs ik naar Wallerstein,1 Gollaher2 en naar mijn eigen proefschrift.3
Wallerstein E. Circumcision, an American health fallacy. New York: Springer; 1980.
Gollaher DL. Circumcision, a history of the world's most controversial surgery. New York; 2000.
Veen-Viëtor M van. Het verbondsteken, een cultuursociologische studie over de besnijdenis in verschillende perioden van het jodendom [proefschrift]. Delft: Eburon; 2000.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, januari 2001,
Wij hebben in ons artikel reeds vermeld dat er op dit moment een sterke anticircumcisielobby is in de Verenigde Staten. Derhalve begrijpen wij de aanvulling van Van Veen-Viëtor niet, dat er in de Verenigde Staten momenteel een cultuurstrijd plaatsvindt over de circumcisie.