Incidentie en beloop van het complex regionaal pijnsyndroom type 1*

Biij CRPS-1 staan op de voorgrond pijn, sensorische, vasomotorische, sudomotorische, motorische en trofische stoornissen. Deze verschijnselen worden door Prof dr C.C. Gunn, Vancouver, centraal gesteld in zijn duiding van de problematiek als primair het gevolg van een aangedaan perifeer zenuwstelsel. Gunn stelt dat dit zowel bij chronische pijn als bij CRPS-1 dysfunctioneert. Indien zowel skeletspieren als paraspinale spieren dysfunctioneren in de vorm van verhoogde gevoeligheid duidt hij dit als radiculopathie. Een term die bij de meesten van ons wenkbrauwen doet fronsen. Toch kunnen we bij benigne chronische pijn vrijwel steeds naast verhoogde gevoeligheid in spieren ook trofische stoornissen vaststellen zoals trofisch oedeem en ook vasomotore verschijnselen die een veelal goed herkenbaar segmentaal karakter dragen. We weten -onder andere uit het werk van Kleinrensink- dat zenuwweefsel niet goed tegen druk en rek kan in vergelijking met spierweefsel. Het lijkt om deze redenen nuttig bij het beoordelen van ontstaan en beloop bij CRPS-1 te bezien of: -de inwerkende kracht bij trauma of een operatieve ingreep mechanisch of anderszins specifiek kan inwerken op de perifere zenuw of de zenuwwortel die verantwoordelijk is voor het gebied -er aanleiding is te zoeken naar tekenen van (pre-)spondylose die verantwoordelijk zou kunnen worden gesteld voor een grotere mechanische kwetsbaarheid van de met de CRPS-1-regio corresponderende zenuwwortel(s). M.W. van Essen, arts Kleinrensink et al: Lowered motor conduction velocity of the peroneal nerve after inversion trauma Med Sci Sports Exerc.1994 Jul;26(7):877-83. C.C. Gunn: Radiculopathic pain: diagnosis and treatment of Segmental Irritation. Journal of musculoskeletal pain, Vol 5 (4); pp 119-134, 1997. C.C. Gunn: “Prespondylosis” and Some Pain Syndromes Following Denervation Supesensitivity; Spine Vol 5, number 2; pp 185-192, March/April 1980.

Volgens de definitie van de International Association for the Study of Pain (IASP) is CRPS-1 een verzameling van lokaal optredende, pijnlijke condities volgend op een trauma, die zich voornamelijk distaal uiten en in ernst en duur het verwachte klinische beloop van het oorspronkelijke trauma overtreffen[1].

In deze studie van Beerthuizen worden patiënten met een fractuur aan een extremiteit 12 maanden vervolgd om te zien of er een CRPS-1 ontstaat. Patiënten met een gefragmenteerde fractuur,  intra-articulaire fractuur en een gedisloceerde fractuur hebben een significant grotere kans om een CRPS-1 te ontwikkelen.

Deze categorie patiënten hebben per definitie een grotere kans op latere complicaties dan patiënten met een simpele fractuur met name pijn, functiebeperking en navenant minder gunstige lange termijn prognose.

Het belangrijkste criterium om een CRPS-1 vast te stellen is of er een andere oorzaak voor de pijn aantoonbaar is en of de locale pijnlijke conditie het verwachte klinische beloop overtreft. Daarom is het van belang om bij de diagnose een expert op gebied van fractuur en letsel behandeling te betrekken (traumachirurg/orthopeed) naast een expert op gebied van langere termijn prognose (revalidatiearts), anders blijven we zitten met een incidentie die varieert van 7-48% en dat is voor niemand geloofwaardig[2].

Jan Paul Frölke, chirurg

Henk van de Meent, revalidatiearts 

1. Stanton-Hicks M, Jänig W, Hassenbusch S, Haddox JD, Boas R, Wilson P. Refl ex sympathetic dystrophy: changing concepts and taxonomy. Pain. 1995;63:127-33.
2. Frölke JP, van Rumund A, de Waardt D, van Dongen RT, Klomp FP, Verbeek AL, van de Meent H. Complex regional pain syndrome type 1? In 77% of people had a different diagnosis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:550-3