Polyfarmacieoverleg verbetert kwaliteit van leven niet

Waarom dit onderzoek?

Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen kan leiden tot bijwerkingen en ziekenhuisopnamen die mogelijk te voorkomen zijn. Huisartsen en apothekers moeten volgens verzekeraars en IGZ regelmatig polyfarmaciebesprekingen houden, waarbij zij patiënten met veel geneesmiddelen systematisch bespreken.

Onderzoeksvraag

Wat is het effect van een gestructureerde beoordeling van geneesmiddelen op de kwaliteit van leven en de geriatrische problemen van ouderen?

Hoe werd dit onderzocht?

De onderzoekers deden een clustergerandomiseerde trial in 22 huisartsenpraktijken die nog geen structureel polyfarmacieoverleg hadden. Patiënten ≥ 65 jaar met klachten over vallen of angst om te vallen, immobiliteit, duizeligheid, incontinentie en cognitieve problemen (de ‘5 geriatrische reuzen’) en ten minste 1 chronisch gebruikt geneesmiddel konden worden ingesloten. Speciaal getrainde expertteams beoordeelden het medicatiegebruik volgens de geldende richtlijnen en de START- en STOP-criteria. De huisartsen in de interventiepraktijken kregen advies over het medicatiegebruik. In de controlepraktijken kreeg de huisarts geen terugkoppeling. In totaal werd het medicatiegebruik van 518 patiënten beoordeeld (275 in de interventiegroep, 243 controles).

Belangrijkste resultaten

De gemiddelde leeftijd van de patiënten was in beide groepen bijna 78 jaar. Het gemiddelde aantal opgespoorde medicatieproblemen per patiënt, zoals onnodig gebruik, onterecht niet gebruiken, et cetera, lag rond de 4. Er bleek 3 en 6 maanden na de interventie geen verschil in kwaliteit van leven, gemeten op de EG5D-3L- en SF-12-schalen, tussen patiënten in de interventie- en controlepraktijken. Ook het aantal problemen was niet afgenomen. Wel was het aantal medicatieproblemen in de interventiegroep na 6 maanden gedaald.

Consequenties voor de praktijk

Zelfs als medicatiegebruik dus door externe experts beoordeeld wordt, lukt het niet de kwaliteit van leven van kwetsbare ouderen te verbeteren en hun klachten te beperken. Het aantal medicatieproblemen zelf neemt wel af. Of dat het massaal verplichten van polyfarmaciebesprekingen rechtvaardigt, waag ik te betwijfelen. Die PFO-besprekingen gaan in 2018 naar schatting meer dan een miljoen mensuren van apotheek en huisartsen vragen.