artikel
Als kersverse veertiger heb ik (1969), net als mijn generatiegenoten, opkomst en (ver)val van de popster Michael Jackson (1958-2009) redelijk bewust meegemaakt. Grappig te zien dat mijn dochter Lara (2002) nu eenzelfde mengeling van spanning en angst ervaart bij het aanschouwen van de legendarische videoclip behorend bij het nummer ‘Thriller’, met dansende zombies, en, evenals ik indertijd, meteen begon met het oefenen van de moonwalk die Jackson destijds introduceerde. Het lijkt daarbij of de persoon vooruit loopt terwijl deze in werkelijkheid achteruit beweegt. Ook na zijn voortijdig overlijden enkele maanden geleden gaat de mythevorming door, dit keer veroorzaakt door een Amerikaanse collega van ons die ervan wordt beschuldigd de onfortuinlijke artiest te hebben gedood door een overdosis propofol te injecteren. Het zal je maar overkomen.
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) stierf ruim twee eeuwen eerder en lijkt iets minder populair onder mijn generatiegenoten. Gelukkig is Lara ook enthousiast over Mozart en probeert ze bijvoorbeeld regelmatig de aria ‘Der Hölle Rache’ te reproduceren, iets waar ik mijzelf nooit aan heb gewaagd. Ook Mozart stierf voortijdig en heeft aan mythevorming geen gebrek. Over zijn doodsoorzaak is sinds 1791 een levendige internationale discussie gaande die mogelijk nooit meer zal verstommen. Ongeacht wat de laatste ziekte van Mozart exact behelsde, weten we dat aderlaten een belangrijk onderdeel was van het therapeutische arsenaal bij de arts(en) die hem bijstond(en) tijdens zijn laatste ziekte. Hierbij werd per gelegenheid zo’n halve liter bloed afgetapt en dit werd wel drie keer per week herhaald. Het is niet moeilijk te bedenken dat aderlating waarschijnlijk vaker wel dan niet de situatie zal hebben doen verslechteren, het infectiegevaar van deze actie nog buiten beschouwing latend. Mozart onderging minimaal één keer, maar vermoedelijk vaker een aderlating en de kans is zeer reëel dat dit tot een bespoediging van zijn dood heeft geleid. Zijn artsen wisten niet beter.
Alle evidence-based medicine en andere ontwikkelingen binnen de geneeskunde van de afgelopen twee eeuwen ten spijt, lijkt de geschiedenis zich nu te hebben herhaald. Onze beroepsgroep, die veel muziekliefhebbers herbergt, kan zich weer eens achter de oren krabben. Een fraai voorbeeld van medical moonwalk. Een fenomeen dat in de hedendaagse geneeskunde wel vaker is te bespeuren.
Informatie over de medische geschiedenis van W.A. Mozart en J.S. Bach: www.mozach.nl
Reacties