Toets voor nascholing (verlopen)
Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.
Samenvatting
Doel
Beschrijven van de diagnostische waarde van het 10 g-monofilament bij perifere neuropathie.
Opzet
Systematische review.
Methode
Wij zochten tot augustus 2010 in Medline en Embase naar onderzoeken over de waarde van het 10 g-monofilament voor het opsporen van perifere neuropathie van welke oorzaak dan ook. Zenuwgeleidingsonderzoek was de referentiestandaard. Met de ‘Quality assessment of diagnostic accuracy studies’ (QUADAS)-vragenlijst werd de methodologische kwaliteit bepaald.
Resultaten
Uit 233 publicaties selecteerden wij op grond van titels en samenvattingen 62 studies, waarvan 5 voldeden aan methodologische criteria voor datasynthese. Deze 5 onderzoeken hadden alleen betrekking op patiënten met diabetes mellitus, waren heterogeen in uitvoering en hadden beperkingen volgens het QUADAS-instrument. Met gepoolde data was de sensitiviteit 82% (95%-BI: 66-92) en de specificiteit 77% (95% BI 55-90).
Conclusie
Ondanks veelvuldig gebruik van de monofilamenttest kan er weinig gezegd worden over de waarde van deze test voor het opsporen van neuropathie in voeten zonder zichtbare ulcera. Definiëring van afkapwaarden en optimale uitvoering van de test verdienen prioriteit in het onderzoek, gezien de aanbevelingen voor deze test in diverse richtlijnen. Daarom raden wij vooralsnog af om op basis van alleen de monofilamenttest perifere neuropathie aan te tonen of uit te sluiten.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Filamenten en Neuropathie: Minder goed dan gedacht?
In het NTvG van 9 April j.l. wordt ruim aandacht gegeven aan het gebruik van monofilamenten in de diagnostiek van neuropathie, toegespitst op de diabetische neuropathie.Naast het geplaatste artikel, een bewerking van een Engelstalige publikatie, geven een redakteur en de opmaker van het tijfschrift (front cover) aandacht aan dit kennelijk van groot belang geachte onderwerp.Maar gaat het in dit artikel en de vele aangehaalde artikelen om de diagnostiek van de neuropathie? Ons inziens gaan de auteurs voorbij aan de conclusies van het oorsponkelijke onderzoek: het 10 gm filament is een bruibaar instrument voor de screening van patiënten die risico lopen op een voet ulcus omdat zij verlies hebben van beschermende sensibiliteit..1 Het 10 gm filament mag en moet niet gebruikt worden om vast te stellen of er sprake is van een beginnende neuropathie. De auteurs geven aandacht aan de lepra neuropathie waarbinnen het baanbrekende werk gedaan is naar het gebruik van filamenten. Voor het bepalen van een neuropathie wordt in veel lepraprojecten en in een door het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) gecoordineerd multi-centre onderzoek naar de vroegdiagnostiek en behandeling van klinische neuropathie een filament van 2 gm gebruikt voor de voet. Onderbouwing voor het gebruik van monofilamenten werd recent geleverd in een multi-centre prospectieve cohort study (INFIR) (2). Het vaststellen of er beschermende sensibiliteit is dient een ander doel dan het diagnosticeren van een beginnende neuropathie. Het INFIR onderzoek toonde aan dat hiervoor zelfs een 2 gm filament niet toereikend is, aangezien de nodige patiënten met afwijkingen in zenuwgeleiding of temperatuurperceptie werden gemist. Het niet kunnen voelen van dit filament heeft echter wel een hoge specificiteit voor neuropathie; bijna alle patiënten die dit niveau niet konden voelen hadden ook afwijkingen in één of meer andere neurologische tests.
JW Brandsma, PhD.Study manager, TENLEP project (Treatment of Early Neuropathy in LEProsy)
EB Post, MD MSc, study coordinator TENLEP, KIT
WH van Brakel, MD MSc PhD.Head Leprosy Unit, KIT
Birke JA, Sims DS. Plantar sensory threshold in the ulcerative foot. Lepr Rev. 1986;57:261-7
Brakel WH, Nicholls PG, Wilder-Smith EP, Das L, Barkataki P, Lockwood DNJ. Early diagnosis of neuropathy in leprosy-comparing diagnostic tests in a large prospective study. PloS (Neglected Tropical Diseases) 2008,2 (4):1-12
Monofilamenten en de richtlijnen
Het uiteindelijke doel van de door u genoemde richtlijnen is uiteraard om ulcera aan de
voeten te voorkomen. Het zou in dit verband misschien een betere onderzoeksvraag zijn of en zo ja in welke mate het onderzoek met de monofilamenten hiertoe een bijdrage kan leveren.
Willem van der Krol, Leeuwarden