Voeding en kanker: causale, beschermende en therapeutische aspecten

- In prospective cohort studies an association between fat consumption and breast and colon cancer was not confirmed.

- Alcoholic beverages enhance the risk of cancer of the oral cavity, pharynx, larynx and oesophagus, while the relation is less well established for cancer in the stomach, pancreas, colon, rectum and breast.

- Consumption of vegetables and fruits reduces the risk of lung, oesophagus, stomach and pancreatic cancer. Which food components are responsible for this observation is unclear, but beta-carotene does not appear to be responsible.

- Clinical depletion in cancer patients is a result of metabolic disturbances as a consequence of the cancer and has negative effects on the course of the disease and on the treatment.

- Altered eating behaviour, food aversion, decreased food intake and loss of body weight may indicate the presence of clinical depletion.

- Positive effects of (artificial) nutrition as an adjunct to chemo- or radiation therapy are very limited, larger but still limited as an adjunct to surgical therapy.

- It is not justified to allow insufficient food intake to continue during treatment of cancer; early (artificial) nutritional intervention is warranted in those cases.

- Food requirements of cancer patients and healthy persons apparently do not differ. A well balanced normal diet providing adequate amounts of energy, proteins, vegetables and fruits is therefore advised.

- Alternative diets, such as the Moerman or Houtsmuller diet, may provide the necessary energy and other specific food components as long as animal proteins (milk, meat, fish) are not omitted completely. There is no evidence that these diets will alter the disease course in a positive way; patients may benefit from the idea that they are contributing to their own health, however.

- If the physician doubts whether the alternative diet is used voluntarily, or if there are negative effects (social isolation, financial burden) he or she should advise against its continuation.

Samenvatting

- In prospectieve cohortonderzoeken is er geen verband tussen vetgebruik en borst- en colonkanker.

- Wel vergroot alcohol de kans op kanker van mond-/keelholte, larynx en slokdarm; dit verband is minder duidelijk voor maag-, pancreas-, colon-, rectum- en borstkanker.

- Gebruik van groenten en fruit hangt samen met een risicoreductie voor het ontstaan van long-, slokdarm-, maag- en pancreaskanker. Welke stoffen daarvoor zorgen, is nog onduidelijk: β-caroteen lijkt dat niet te zijn.

- Klinische depletie bij kankerpatiënten ontstaat voornamelijk door ontregeling van metabole processen door de kanker en heeft ongunstige effecten op het beloop en de behandeling.

- Navragen van veranderd eetgedrag, voedselaversie, verminderde voedselinname en gewichtsverloop, geeft een goede indruk over het bestaan van klinische depletie.

- De gunstige effecten van interventie door kunstvoeding als hulpbehandeling bij chemotherapie en radiotherapie zijn zeer klein, bij chirurgie groter, maar nog steeds beperkt.

- Het is onjuist om een te lage voedselinname bij de behandeling van patiënten met kanker te laten voortbestaan; deze rechtvaardigt vroege interventie met (kunst)voeding.

- De voedingsbehoeften van kankerpatiënten en gezonde personen verschillen niet, naar men aanneemt: voor beide is het gebruik van een volwaardige, gevarieerde voeding met voldoende energie, eiwitten, groenten en fruit aanbevolen, conform de richtlijnen voor goede voeding.

- Speciale diëten zoals het Moerman- en Houtsmuller-dieet kunnen in de energie- en overige voedingsbehoeften voorzien, mits dierlijke producten (zoals melkproducten en vlees of vis) niet geheel van het menu worden geschrapt. Voor specifiek gunstige effecten van deze diëten op het ziektebeloop bestaat geen bewijs; mogelijk profiteert de patiënt van het gevoel dat hij of zij bijdraagt aan de eigen gezondheid.

- Als de arts twijfelt aan de vrijwilligheid waarmee de patiënt het alternatieve dieet volgt, of wanneer het gebruik negatieve consequenties heeft (sociaal isolement, financiën), dient men het te ontraden.