Stemmingsfluctuaties bij patiënten met de ziekte van Parkinson*

Objective

To assess the frequency of anxiety and mood fluctuations in Parkinson’s disease patients who suffer from motor fluctuations and to explore the possibility of a link between the occurrence of these anxiety and mood fluctuations and motor fluctuations.

Design

Systematic literature review and meta-analysis.

Method

We looked in PubMed, Medline and the Cochrane Library for studies on anxiety and mood fluctuations in Parkinson’s disease patients with motor fluctuations published up to and including January 2018. In the meta-analysis, we calculated a weighted mean of the percentage of Parkinson’s disease patients with anxiety and mood fluctuations.

Results

We found 10 studies of which 9 met our quality criteria. Anxiety fluctuations occurred in 3.1% to 67.7% of the Parkinson’s disease patients with motor fluctuations, with a weighted mean of 35.4%. For fluctuations of depressive symptoms, the percentages ranged from 2.1% to 71.4%, with a weighted mean of 34.9%. The frequency of panic symptom fluctuations ranged from 3.1% to 54.5%, with a weighted mean of 37.1%. Symptoms of anxiety and depression were more often present during motor ‘off’ periods than during ‘on’ periods.

Conclusion

Anxiety and mood fluctuations frequently occur in Parkinson’s disease patients with motor fluctuations. In clinical practice, more attention for these symptoms would be desirable. The methods used to assess fluctuation symptoms vary widely between studies. Development of a more standardised and validated assessment method is not only desirable, but also necessary for adequate diagnosis, treatment and scientific study of both motor and non-motor symptom fluctuations.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Doel

Het bepalen van de frequentie van fluctuaties in stemmings- en angstklachten bij parkinsonpatiënten die lijden aan motorische fluctuaties en het exploreren van een mogelijk verband tussen het optreden van deze angst- en stemmingsklachten en motorische fluctuaties.

Opzet

Systematisch literatuuronderzoek en meta-analyse.

Methode

Wij zochten in Pubmed, Medline en de Cochrane Library naar onderzoeken over angst- en stemmingsfluctuaties bij parkinsonpatiënten met motorische fluctuaties, gepubliceerd tot en met januari 2018. In de meta-analyse berekenden wij een gewogen gemiddelde van het percentage parkinsonpatiënten met angst- en stemmingsfluctuaties.

Resultaten

Wij vonden 10 studies, waarvan er 9 voldeden aan onze kwaliteitscriteria. Fluctuaties in angstklachten traden op bij 3,1 tot 67,7% van de parkinsonpatiënten met motorische fluctuaties, met een gewogen gemiddelde van 35,4%. Voor de fluctuaties in depressieve klachten varieerde het percentage van 2,1 tot 71,4, met een gewogen gemiddelde van 34,9%. De frequentie van fluctuaties in paniekklachten varieerde van 3,1 tot 54,5%, met een gewogen gemiddelde van 37,1%. Symptomen van angst en depressie waren vaker aanwezig tijdens motorische ‘off’-fasen dan tijdens de ‘on’-fasen.

Conclusie

Fluctuaties in angst- en stemmingsklachten komen vaak voor bij parkinsonpatiënten met motorische fluctuaties. In de klinische praktijk is meer aandacht voor deze klachten wenselijk. De onderzoeken verschillen onderling sterk in de methodes waarmee fluctuerende symptomen worden vastgesteld. Ontwikkeling van een meer gestandaardiseerde en gevalideerde beoordelingsmethode is niet alleen wenselijk, maar ook noodzakelijk voor adequate diagnostiek, behandeling en wetenschappelijk onderzoek van motorische en niet-motorische symptoomfluctuaties.

Artikelinformatie

Aanvaard op

1 maart 2019

20 augustus 2019

In print verschenen in

week 34 2019

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3735

Vakgebied

GGZ

Zenuwstelsel

Auteursinformatie

Contact Maastricht UMC+, Maastricht. Afd. Psychiatrie: drs. R.M.J. van der Velden, student geneeskunde; prof. dr. A.F.G. Leentjens, psychiater (a.leentjens@maastrichtuniversity.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur	Belangenverstrengeling
Rachel M.J. van der Velden	ICMJE-formulier
Martijn P.G. Broen	ICMJE-formulier
Mark L. Kuijf	ICMJE-formulier
Albert F.G. Leentjens	ICMJE-formulier

Gerelateerd

De ziekte van Parkinson als neuropsychiatrische stoornis

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?

Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.

ASK NTVG

Stemmingsfluctuaties bij patiënten met de ziekte van Parkinson*

Samenvatting