Sociale ongelijkheid bij opkomst darmkankerscreening

In achterstandswijken doen veel minder mensen mee aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker dan in gegoede buurten. Dit verschil is moeilijk te verkleinen, concludeert de inmiddels overleden Jane Wardle in haar laatste publicatie (Lancet. 2015; online 8 december).

Wardle, hoogleraar gezondheidspsychologie, zocht naar evidencebased methodes om gezondheidsverschillen tussen arm en rijk te verminderen. In dit laatste onderzoek testte ze 4 interventies voor het verkleinen van de sociaal-economische gradiënt in de deelname aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Toevoeging van een folder met eenvoudig taalgebruik was niet beter dan de standaarduitnodiging (n = 163.525) en ook een folder waarin mensen over hun ervaringen vertellen hielp niet (n = 150.417). Een aanbeveling van de eigen huisartsenpraktijk in de uitnodigingsbrief (n = 265.434) verhoogde de opkomst in alle buurten, niet specifiek in achterstandswijken. Alleen een aangepaste herinneringsbrief waarin het aanbod nogmaals werd uitgelegd (n = 168.480), had het gewenste resultaat: in gegoede buurten bleef de respons op de herinnering bijna 35%, in achterstandsbuurten steeg deze van 13,3 naar 14,1%. Hoewel de interventie de gradiënt verkleint, blijven de verschillen dus groot.

Volgens Marie-Louise Essink-Bot en Evelien Dekker (AMC) moeten screeningsprogramma’s extra aandacht besteden aan mensen met een lage sociaal-economische status. Als dit niet gebeurt, leidt screening juist tot toename van de gezondheidsverschillen, waarschuwen ze in een commentaar (Lancet. 2015; online 8 december).

Circa 65% van de mensen uit betere buurten doet mee aan de screening en zal afwijkingen al in een vroeg stadium ontdekken, terwijl de deelname in achterstandswijken slechts 43% is, met een relatief hogere morbiditeit en mortaliteit tot gevolg. Wardle en haar collega’s adviseren om in ieder geval een aanbeveling van de eigen huisarts en een aangepaste herinneringsbrief te gebruiken, mede omdat deze interventies geen kosten met zich meebrengen.