Regie voeren

Op een onderwijsdag versprak een collega-aios zich. Ze had het over het ‘behandelplan’ terwijl onze eigen toets- en leerplannen onderwerp van gesprek waren. Hilariteit alom. Toch zijn er parallellen. Beide plannen zijn op maat gemaakt. Voor beide plannen moeten we problemen en doelen expliciteren en daarbij de passende acties en evaluaties formuleren. Een van de gebieden waarbij de vergelijking mank gaat, is het leerdoel van regievoering door de aios. Mijn leerdoel, uiteraard zo SMART mogelijk geformuleerd, is om uiteindelijk die volle professionele autonomie waardig te zijn. Maar welk doel te formuleren voor een kwetsbare oudere bewoner? Hoe zit het met de regievoering indien dit niet altijd meer een haalbare kaart is?

Ik formuleer het behandeldoel van de 93-jarige meneer De Vries, die waarschijnlijk een beginnende dementie heeft, als het hebben van een betekenisvolle daginvulling. Daarbij vermeld ik dan ook naam en telefoonnummer van de contactpersoon. Een ander doel voor de verminderd wilsbekwame verpleeghuisbewoner zou het naleven van diens wilsverklaring kunnen zijn. Zo’n wilsverklaring is ook te zien als een soort plan, alleen dan een plan waar in de praktijk weinig van terecht lijkt te komen. Aangewakkerd door een recente casus van euthanasie bij een vrouw met dementie, woedt over deze thematiek een levendige discussie. Wat te doen met een ‘vergeten euthanasieverzoek’? Of met iemand die op het moment dat hij zijn 10 jaar geleden opgestelde wilsverklaring zag, volschoot. Maar vervolgens kon hij mij niet duidelijk maken of en hoezeer hij leed. Moeilijk, moeilijk.

Het gesprek in het verpleeghuis gaat meestal over (niet-)behandelbeslissingen en minder vaak over zaken als uitzichtloosheid en ondraaglijk lijden. Voor sommigen is het verpleeghuis een schrikbeeld. Daar ben ik het niet mee eens maar ik realiseer me ook dat als je eenmaal onderdeel uitmaakt van het verpleeghuis (als bewoner of als arts), je een heel ander perspectief hebt.

Een avondje tafelen met collega-aios gaf een nieuwe impuls aan het idee van wilsverklaringen. Zo bedachten we dat het goed zou zijn vooral de eigen eigenaardigheden vast te leggen voor later: bent u eerder een ochtend- dan avondmens, kunt u niet met een ‘ongedekte rug’ in een ruimte zitten, heeft u een hekel aan dagelijks douchen of houdt u juist van felrode nagellak? Hebt u altijd een sleutelbos in de rechter broekzak of graag een gevulde portemonnee bij u, schrijf het op. Deze suggesties zijn niet cynisch of flauw bedoeld, integendeel. Er is gewoon zo weinig vast te leggen over een toekomstig leven dat we niet (meer) (helemaal) in de hand hebben. Daarentegen kan er wel veel gedaan worden om het leven te veraangenamen! Zo is er bijvoorbeeld een repertoire aan psychosociale interventies dat wordt toegepast in het verpleeghuis. Vanaf nu is dat uiteraard ook opgenomen in mijn leerplan!