Progressieve multifocale leuko-encefalopathie bij een patiënte na langdurige immunosuppressieve behandeling wegens lupus erythematodes disseminatus (SLE)

Een 41-jarige vrouw die al 22 jaar bekend was wegens lupus erythematodes disseminatus (SLE) presenteerde zich met neurologische uitvalsverschijnselen. Op basis van hypodense afwijkingen bij CT van de hersenen werd aanvankelijk gedacht aan cerebrale infarcering ten gevolge van vasculitis bij SLE. Ondanks de geïntensiveerde immunosuppressieve behandeling was er toename van de neurologische afwijkingen. Na uitgebreide aanvullende diagnostiek bleek er uiteindelijk sprake van progressieve multifocale leuko-encefalopathie, veroorzaakt door een opportunistische infectie met het JC polyomavirus. Neurologische en psychiatrische verschijnselen komen frequent voor bij patiënten met SLE. De differentiaaldiagnose is omvangrijk en omvat enerzijds neurologische en psychiatrische ziekten die worden veroorzaakt door directe aantasting van het zenuwstelsel door de SLE, en anderzijds secundaire ziektebeelden die ontstaan als gevolg van complicaties van de SLE of door de ingestelde immunosuppressieve behandeling. Zo zijn opportunistische infecties vaak een belangrijke secundaire oorzaak van neurologische en psychiatrische ziektebeelden bij patiënten met SLE. Met de kliniek en het afbeeldend onderzoek van de hersenen kan men slechts in beperkte mate de verschillende ziektebeelden van elkaar onderscheiden. Aangezien de behandeling van de diverse ziektebeelden zeer verschillend is, dient men uitvoerige diagnostiek te verrichten alvorens de diagnose ‘cerebrale lupus’ kan worden gesteld en immunosuppressieve behandeling kan worden ingesteld dan wel geïntensiveerd.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:387-92