Peritonitis tuberculosa echografisch te herkennen

To assess the role of ultrasonography (US) and US-guided puncture in the diagnostic procedure of tuberculous peritonitis.

Design

Retrospective study.

Setting

An inner-city hospital: Westeinde Ziekenhuis, The Hague, the Netherlands.

Methods

Of 12 patients with bacteriologically confirmed tuberculous peritonitis diagnosed between 1987 and 1995, the results of ultrasonography and the bacteriological and cytological results of US-guided puncture were studied.

Results

The ultrasonographic appearance of wet tuberculous peritonitis was recognized by the radiologist in all 11 cases. There was loculated ascites with fine septations as well as thickening of peritoneum, mesentery and omentum. Ultrasonography was of no merit in the one case of peritonitis sicca in this study. US-guided puncture of ascites and omentum yielded a bacteriological diagnosis in eight patients, six of whom had a positive Ziehl-Neelsen or auramine test. In two other patients cytological examination showed a granulomatous inflammation. On average, the ultrasonographic diagnosis of wet tuberculous peritonitis was suggested 3 days after admission and bacteriologically confirmed 10 days later.

Eleven of the 12 patients were immigrants from countries where tuberculosis is endemic. The mean duration of residency in the Netherlands was 7 years.

Conclusion

Ultrasonography is valuable in the diagnostic procedure of tuberculous peritonitis in that it considerably reduces diagnostic delay and unnecessary surgical procedures are avoided.

Samenvatting

Doel

Onderzoek naar de waarde van echografisch onderzoek en echogeleide punctie in de diagnostiek van peritonitis tuberculosa.

Opzet

Retrospectief.

Plaats

Westeinde Ziekenhuis, Den Haag.

Methoden

Bij 12 patiënten werd tussen 1987 en 1995 de bacteriologische diagnose ‘peritonitis tuberculosa’ gesteld. De resultaten van echografisch onderzoek werden bestudeerd, evenals die van bacteriologisch en cytologisch onderzoek van ascitesvocht en omentumweefsel, gepuncteerd op geleide van echografie.

Resultaten

Het echografisch beeld van 11 patiënten met peritonitis tuberculosa exsudativa werd in alle gevallen herkend: er was geloketteerde ascites met dunwandige schotten en verdikking van mesenterium, omentum en peritoneum. Bij 1 patiënt met peritonitis tuberculosa sicca leidde het echografisch beeld niet tot herkenning.

Echogeleide punctie van omentumweefsel of ascitesvocht leverde een bacteriologische diagnose bij 8 patiënten, van wie 6 een positief Ziehl-Neelsen- of auraminepreparaat hadden; bij de overige 2 patiënten toonde het cytologisch onderzoek van omentumweefsel een granulomateuze ontsteking. Gemiddeld werd 3 dagen na binnenkomst van de patiënten in het ziekenhuis op grond van de echografie het vermoeden uitgesproken dat zij peritonitis tuberculosa exsudativa hadden. Deze diagnose werd gemiddeld 10 dagen later bacteriologisch bevestigd.

Van de 12 patiënten waren 11 immigranten, afkomstig uit landen waar tuberculose endemisch is. De gemiddelde duur van hun verblijf in Nederland was 7 jaar.

Conclusie

Echografie is een nuttig hulpmiddel bij de diagnostiek van peritonitis tuberculosa. Diagnostische laparotomie of laparoscopie kan vermeden worden en de diagnostiek wordt aanzienlijk bespoedigd.