Onverklaarde lichamelijke klachten bij ouderen: samenspel van lichamelijke, psychiatrische en psychologische factoren

- 3 women aged 75, 75 and 65 years, respectively, were referred to an outpatient clinic for medically unexplained symptoms (MUS). These cases illustrate the heterogeneity and complexity of MUS in elderly patients, which requires broad, multidisciplinary clinical examination by a geriatrician, psychiatrist and psychologist. The first patient presented with persistent pain in the lower back and legs. Examination revealed a spinal stenosis, which was treated surgically; symptoms subsequently resolved. The second patient had chronic abdominal pain and constipation in combination with depression. She was diagnosed with a severe depressive disorder. After adequate drug treatment, her mood improved and the somatic symptoms disappeared. The third patient complained of headache and feared that she may have a brain tumour. There was no somatic diagnosis. She underwent cognitive behavioural group therapy, which substantially improved her functioning. These cases illustrate the diversity and complexity of MUS in elderly patients and underscore the diagnostic appropriateness of the biopsychosocial paradigm. A specialised multidisciplinary examination ensures accurate diagnosis and cognitive behavioural therapy.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1305-8

Dames en Heren,

Wij spreken van een onverklaarde lichamelijke klacht wanneer er geen somatische oorzaak wordt gevonden of de ernst van de klacht niet overeenstemt met de gevonden afwijkingen, en wanneer de klacht, ondanks geruststelling door de arts, langere tijd aanhoudt. In de Angelsaksische literatuur duidt men deze klachten aan met ‘medically unexplained symptoms’. Eerder concludeerde Van der Mast al in het Tijdschrift dat een multidisciplinaire aanpak is aangewezen bij alle patiënten met dergelijke klachten, maar dat, hoewel ze frequent vóórkomen, er op dit punt te weinig aandacht en scholing is in de medische opleiding.1

Bij ouderen verdient deze problematiek om meerdere redenen speciale aandacht. Zo is de relatie tussen klachten en onderliggende stoornissen niet eenduidig, omdat ziekten zich symptoomarm of met andere symptomen kunnen presenteren. Daar komt bij dat veel gezondheidsproblemen bij ouderen multifactorieel zijn en het monocausale ziektemodel vanwege deze multimorbiditeit niet goed voldoet.

In deze les…