Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar
Naar optimalisatie van zorg in de laatste levensfase

Medicatie aanpassen aan het einde van het leven

Eric C.T. Geijteman
Eline E.C.M. Elsten
P.H.M. (Hugo) van der Kuy
Agnes van der Heide
C.C.D. (Karin) van der Rijt
Lia van Zuylen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D6193
Abstract
Abstract
Sluiten
Adjusting medication at the end of life: towards optimalisation of healthcare in the final fase of life

Patients with a limited life expectancy use many medications. Especially medications with a focus on the prevention and treatment of illnesses may be inappropriate in this last phase of life.

We present the cases of three patients in which we highlight that such medication reconsideration 1) is quite often done shortly before death, 2) is not without potential disadvantages, and 3) should be accompanied with a patient centered and positive communication style.

We argue that the use of medications should be reconsidered in a timely phase, ideally as part of advance care planning.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Dames en Heren,

Ongeveer 3 op de 4 mensen overlijden als gevolg van een chronische aandoening. Vóór het overlijden maken deze mensen veelal een periode van fysieke achteruitgang door. In deze periode is het belangrijk om de diagnostiek en behandeling van patiënten te heroverwegen, omdat de nadelen ervan de overhand kunnen krijgen. Dat kan het geval zijn bij het gebruik van medicijnen. Aan de hand van 3 ziektegeschiedenissen laten wij zien dat het aanpassen van medicatie aan het einde van het leven nog geen gemeengoed is en dat de communicatie rond de medicatieaanpassing vaak beter kan.

Patiënt A, een 72-jarige man met COPD in het eindstadium, was opgenomen in het ziekenhuis vanwege een exacerbatie. De voorgeschiedenis vermeldde niet-insulineafhankelijke diabetes mellitus type 2, een myocardinfarct 8 jaar eerder waarvoor hij een dotterbehandeling had ondergaan, jicht en hypertensie. Gedurende de ziekenhuisopname knapte patiënt nauwelijks op. Tijdens een gesprek met de behandelend arts gaf hij aan dat hij voelde dat ‘zijn tijd was gekomen’. Patiënt wilde graag naar huis om daar de resterende tijd van zijn leven samen met zijn partner door te brengen. Nadat terminale thuiszorg was ingeschakeld en zuurstofsuppletie voor de thuissituatie was geregeld kon patiënt daadwerkelijk naar huis. Met zuurstoftoediening via een neusbril en morfine via subcutane infusie was de dyspneu redelijk onder controle. Na enkele dagen nam de dyspneu progressief toe. Ophoging van de morfine had onvoldoende resultaat. De huisarts schatte in dat patiënt snel zou overlijden. Daarop besloot de huisarts, in goed overleg met…

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
week 38 2021

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D6193
Vakgebied
Geneesmiddelen
Auteursinformatie

Erasmus MC, Rotterdam: Erasmus MC Kanker Instituut, afd. Interne Oncologie: dr. E.C.T. Geijteman, fellow interne oncologie en klinisch farmacoloog; drs. E.E.C.M. Elsten, arts-onderzoeker; prof.dr. C.C.D. van der Rijt, internist-oncoloog. Afd. Apotheek: prof.dr. P.H.M. van der Kuy, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog. Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg: prof.dr. A. van der Heide, arts-epidemioloog. Amsterdam UMC, afd. Medische Oncologie, Amsterdam: prof.dr. L. van Zuylen, internist-oncoloog.

Contact E.C.T.Geijteman (e.geijteman@erasmusmc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Eric C.T. Geijteman ICMJE-formulier
Eline E.C.M. Elsten ICMJE-formulier
P.H.M. (Hugo) van der Kuy ICMJE-formulier
Agnes van der Heide ICMJE-formulier
C.C.D. (Karin) van der Rijt ICMJE-formulier
Lia van Zuylen ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties