Kunst en gezondheidszorg

The art heritage that has survived from medieval and early modern hospitals situated in the north of the Netherlands should be considered in the context of the multifunctional character hospitals had at the time. As a result, the heritage does not compare well with the role and function of visual art in hospitals of the 20th and 21st centuries. However, commissioning art in hospitals and other healthcare facilities is an old and fascinating tradition that, like all good traditions, changes with time. From the second half of the 20th century, many a Dutch hospital built up its own art collection. Initially with the aim of supporting art and artists, later on with the idea to elevate human beings and using art as a healing environment. The latest developments sees hospitals giving art and artists a function in training young doctors. Invariably, art manages to connect people in all ages.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Veel ziekenhuizen hebben kunstcollecties. Ook in de middeleeuwse voorlopers van ziekenhuizen – gasthuizen en hospitalen – waren al kunstwerken te vinden. Van die kunstwerken in Nederlandse hospitalen is een inventarisatie verschenen. Een goede aanleiding om naar de rol van kunst in de hedendaagse gezondheidszorg te kijken.

Elders in het NTvG staat een boeiende inventarisatie van kunstwerken die in de periode 1100-1600 zijn vervaardigd voor hospitalen in de Noordelijke Nederlanden.1 In Nederland is tot nu toe weinig onderzoek naar dit onderwerp gedaan. De slotconclusie van het artikel over deze kunstwerken is dat zielzorg in hospitalen uit die tijd belangrijker zou zijn dan de zorg voor het lichaam, omdat christelijk-religieuze thema’s in de kunstwerken de boventoon voeren. Die conclusie is naar onze mening te kort door de bocht. Vrijwel alle kunst in de middeleeuwen en vroegmoderne tijd was immers religieus en symbolisch.2 Het kunstpatrimonium in hospitalen vormt daarop geen uitzondering. Wat de kunstwerken uitbeelden, kan daarom niet een-op-een geïnterpreteerd worden als dat wat het op het eerste gezicht lijkt.

Daar komt bij dat de hospitalen uit die tijd niet vergelijkbaar zijn met de ziekenhuizen zoals wij die vandaag de dag kennen. Hoewel het woord ‘hospitaal’ suggereert…

Artikelinformatie

Aanvaard op

18 oktober 2023

29 november 2023

In print verschenen in

week 48 2023

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D8034

Vakgebied

Humaniora

Publieke gezondheidszorg

Auteursinformatie

Radboudumc, Nijmegen. Afd. Strategieontwikkeling & Corporate Communicatie: drs. L. Geerling, kunsthistoricus; afd. Oogheelkunde: em.prof.dr. J.E.E. Keunen, oogarts.

Contact L. Geerling (Let.Geerling@radboudumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.