Het belang van equivalentieonderzoek om de waarde van behandelingen aan te tonen

- There are different kinds of randomised controlled trials: trials in which the superiority of a treatment can be demonstrated (superiority trials) and trials in which the equal efficacy of two treatments can be shown (equivalence trials).

- The main reason for performing an equivalence trial is that for many diseases and disorders an effective treatment already exists. Equivalence trials are appropriate when a new treatment offers some advantages over an existing treatment (less cost, greater safety, improved convenience or freedom of choice for the patient), in addition to the expected equal therapeutic effectiveness.

- The design of equivalence trials is to a large extent comparable to that of superiority trials, but there are some methodological differences.

- In equivalence trials, the null hypothesis and alternative hypothesis are interchanged, compared to superiority trials.

- In equivalence trials, an equivalence margin is defined for the different treatments. Clinical professionals decide on the equivalence margin beforehand on the basis of the clinical relevance.

- To demonstrate equivalence, the confidence interval of the difference between two treatments must lie completely within the equivalence margin.

- In equivalence trials, there are usually more patients needed: the smaller the equivalence margin, the more patients are needed.

- In equivalence trials, both per-protocol analyses and intention-to-treat analyses should be used to prove the equal therapeutic effectiveness of the treatments under study.

Samenvatting

- Er zijn verschillende soorten gerandomiseerde gecontroleerde experimenten: experimenten waarmee de superioriteit van een behandeling kan worden aangetoond (‘superioriteitsonderzoek’) en experimenten waarmee gelijke effectiviteit van twee behandelingen kan worden aangetoond (‘equivalentieonderzoek’).

- Een belangrijke reden voor equivalentieonderzoek is dat er voor veel ziekten en aandoeningen al een effectieve behandeling voorhanden is. Equivalentieonderzoek kan dan overwogen worden wanneer een nieuwe behandeling naast de verwachte gelijke therapeutische effectiviteit voordelen biedt ten opzichte van de bestaande behandeling (zoals minder kosten, betere veiligheid, meer gemak of keuzevrijheid voor de patiënt).

- De opzet van equivalentieonderzoek is grotendeels dezelfde als van superioriteitsonderzoek, maar er zijn een paar methodologische verschillen.

- De nulhypothese en de alternatieve hypothese zijn bij equivalentieonderzoek omgekeerd vergeleken met superioriteitsonderzoek.

- Bij een equivalentieonderzoek wordt een equivalentiemarge gehanteerd. Deze wordt vooraf door clinici op basis van de klinische relevantie bepaald.

- Om equivalentie aan te tonen dient het betrouwbaarheidsinterval van het gevonden verschil tussen twee behandelingen in zijn geheel binnen de grenzen van de equivalentiemarge te liggen.

- Voor equivalentieonderzoek zijn meestal meer patiënten nodig: hoe smaller de equivalentiemarge, hoe meer patiënten.

- Het is wenselijk om bij equivalentieonderzoek zowel met de per-protocolanalyse als met de ‘intention to treat’-analyse de therapeutisch gelijke effectiviteit van de behandelingen aan te tonen.

Artikelinformatie

Aanvaard op

8 mei 2003

4 november 2003

In print verschenen in

week 44 2003

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:2162-6

Vakgebied

Basisvakken

Auteursinformatie

VU Medisch Centrum, Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek (EMGO), Postbus 7057, 1000 MB Amsterdam.

Mw.drs.M.L.M.Hermens, psycholoog; dr.H.P.J.van Hout, gezondheidswetenschapper; dr.B.Terluin en prof.dr.M.de Haan, huisartsen; dr.H.J. Adèr, statisticus-methodoloog.

(mlm.hermens.emgo@med.vu.nl).

Contact mw.drs.M.L.M.Hermens (mlm.hermens.emgo@med.vu.nl)