Hartrevalidatie bij patiënten met een aangeboren hartafwijking, een implanteerbare defibrillator of chronisch hartfalen

- Cardiac rehabilitation is no longer just used to treat patients after the manifestation of a coronary artery disease such as a myocardial infarct, after a PTCA or after a coronary bypass operation.

- Patients with a congenital heart disease, patients who have received an implantable cardioverter defibrillator (ICD) and patients with stable chronic heart failure are also suitable candidates for a multidisciplinary cardiac rehabilitation programme. The new Dutch guidelines for cardiac rehabilitation, published in 2004, can be helpful in identifying potential candidates for a programme.

- Physical training is often a component of the treatment, but psycho-social counselling and education targeted at reducing anxiety and uncertainty, accepting the heart disease and learning to cope with it, can be just as important as those aspects targeted at improving the physical condition.

- Cardiac rehabilitation that includes physical training is safe for patients with congenital heart disease, for patients who have undergone an ICD implantation and for patients with stable chronic heart failure, as long as the pretraining exercise test is given a guiding role in selecting the appropriate physical work load.

- Patients with stable chronic heart failure should continue their physical training in order to maintain its beneficial physical and psychological effects.

Samenvatting

- Hartrevalidatie is niet meer uitsluitend een behandeling voor patiënten na een manifestatie van een coronaire aandoening zoals een hartinfarct, na een dotterbehandeling of na een kransvatomleidingsoperatie.

- Patiënten met een aangeboren hartafwijking, patiënten die een implanteerbare ‘cardioverter’-defibrillator (ICD) hebben gekregen en patiënten met stabiel chronisch hartfalen kunnen profiteren van multidisciplinaire hartrevalidatie. De ‘Richtlijn hartrevalidatie 2004’ kan als hulpmiddel gebruikt worden voor het stellen van de indicatie voor behandeling.

- Fysieke training maakt vaak deel uit van het programma, maar psycho-educatieve onderdelen gericht op angst- en onzekerheidsreductie, op acceptatie van de hartziekte of op het omgaan met de aandoening zijn soms van even groot belang als de onderdelen die gericht zijn op verbetering van de lichamelijke conditie.

- Hartrevalidatie met als onderdeel fysieke training is veilig bij patiënten met een aangeboren hartafwijking, bij ICD-dragers en bij patiënten met stabiel chronisch hartfalen indien aan het bewegingsprogramma een inspanningstest voorafgaat en de uitslag daarvan een belangrijke rol speelt bij het voorschrijven van het programma.

- Bij patiënten met stabiel chronisch hartfalen is het continueren van een fysiek actieve levensstijl van belang om de gunstige lichamelijke en psychologische effecten daarvan te behouden.