Delirium door stijging van clozapinespiegels tijdens ontstekingsreactie

- Between January 1999 and May 2000, the Netherlands Pharmacovigilance Foundation LAREB received five reports of patients with clozapine intoxication attributed to inflammation. The reports all concerned men with schizophrenia, aged 63, 54, 41, 45 en 42 years. The occurrence of increased clozapine levels during inflammation, and normalisation after recovery, strongly suggest a causal relationship. No other possible explanations were found. A three to five-fold increase occurred in most instances, but one patient experienced a ten-fold increase compared with the basal levels of clozapine. Three of the patients developed a delirium as an intoxication symptom, probably due to anticholinergic effects on the central nervous system. In case of an inflammatory reaction in patients on clozapine treatment, the physician should be aware of the possibility of clozapine intoxication and delirium. Measuring clozapine levels during infection and dosing based on these levels can minimise the adverse effects of clozapine intoxication.

Samenvatting

De Stichting Landelijke Registratie Evaluatie Bijwerkingen (LAREB) ontving in de periode januari 1999-mei 2000 5 meldingen van clozapine-intoxicatie, toegeschreven aan een ontstekingsreactie. De meldingen betroffen alle schizofrene mannen van 63, 54, 41, 45 en 42 jaar. Het optreden van de spiegelstijging tijdens de ontsteking en het herstel van de spiegel na verdwijnen van de ontsteking wijzen in de richting van een causale relatie. Andere verklaringen voor het gelijktijdig optreden van ontsteking en spiegelstijging van clozapine werden niet gevonden. Er was een 3- tot 5-voudige spiegelstijging ten opzichte van de voor de patiënt gebruikelijke clozapinespiegels; bij één patiënt trad zelfs een 10-voudige stijging op. Bij 3 van de 5 patiënten ging de stijging gepaard met een delirium. Waarschijnlijk betreft het hier een toxisch anticholinerg delirium, een intoxicatieverschijnsel van clozapine. Indien bij een patiënt een ontstekingsreactie optreedt tijdens gebruik van clozapine, dient de arts rekening te houden met de mogelijkheid van een clozapine-intoxicatie, zich uitend in een delirium. Door bepaling van de clozapinespiegels tijdens de ontsteking en dosering van clozapine op geleide van de spiegels kunnen nadelige effecten voor de patiënt voorkomen worden.