De samenhang tussen prenatale blootstelling aan de Hongerwinter en medische bevindingen op lange termijn

Opinie
T.J. Roseboom
J.H.P. van der Meulen
A.C.J. Ravelli
O.P. Bleker
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2000;144:2488-91
Abstract

Zie ook het artikel op bl. 2491.

De zogenaamde Barker-hypothese (hypothese van de foetale oorsprong van ziekten op volwassen leeftijd) stelt dat ondervoeding van de foetus tijdens kritische perioden van groei en ontwikkeling leidt tot permanente veranderingen in de structuur en fysiologie van het lichaam van de foetus, en dat deze veranderingen op hun beurt weer kunnen leiden tot coronaire hartziekten, hypertensie, hypercholesterolemie en diabetes.1 Een combinatie van omstandigheden maakt dat de Nederlandse Hongerwinter in de Tweede Wereldoorlog kan worden beschouwd als een ‘experiment van de geschiedenis’ om deze hypothese te toetsen. De Hongerwinter had een abrupt begin en einde, en trof vrijwel de gehele bevolking in het westen van Nederland. Vanwege de volledigheid van de bevolkingsregistratie en dankzij het feit dat alle geboortedossiers bewaard zijn gebleven, is het mogelijk om mensen op te sporen die in die tijd zijn geboren in het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam.

de

Auteursinformatie

Academisch Medisch Centrum, Meibergdreef 9, 1105 AZ Amsterdam.

Afd. Klinische Epidemiologie en Biostatistiek: mw.dr.T.J.Roseboom, medisch bioloog-epidemioloog.

Afd. Sociale Geneeskunde: mw.dr.ir.A.C.J.Ravelli, epidemioloog.

Afd. Obstetrie en Gynaecologie: prof.dr.O.P.Bleker, gynaecoloog.

London School of Hygiene and Tropical Medicine, Health Services Research Unit, Londen, Engeland.

Dr.J.H.P.van der Meulen, epidemioloog.

Contact mw.dr.T.J.Roseboom (t.j.roseboom@amc.uva.nl)

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

T.K.A.B.
Eskes

Malden, januari 2001,

Het artikel van Roseboom et al. (2000:2488-91) behoeft mijns inziens de aanvulling dat kinderen die in de Hongerwinter waren verwekt ook een grotere kans hadden op defecten van de neurale buis.1 Dit gegeven benadrukt het belang van de voeding voor de embryonale ontwikkeling en roept nog eens in herinnering de mogelijkheid om defecten van de neurale buis te voorkomen door het periconceptionele gebruik van foliumzuur,2 ook anno 2001. Een dergelijke preventie is voor ziekten die vallen onder de Barker-hypothese nog niet mogelijk.

T.K.A.B. Eskes
Literatuur
  1. Susser E, Neugebauer R, Hoek HW, Brown AS, Lin S, Labovitz D, et al. Schizophrenia after prenatal famine. Further evidence. Arch Gen Psychiatry 1996;53:25-31.

  2. MRC Vitamin Study Research Group. Prevention of neural tube defects: results of the Medical Research Council Vitamin Study. Lancet 1991;338:131-7.