De pil en depressie

Waarom dit onderzoek?

Wereldwijd gebruiken miljoenen vrouwen hormonale anticonceptiva. Vanuit de klinische praktijk zijn er aanwijzingen voor een verband tussen hormonale anticonceptiva en depressie. Ondanks veelvuldig onderzoek blijft het verband tussen hormonale anticonceptiva en depressie onduidelijk.

Onderzoeksvraag

Is er een verband tussen het gebruik van hormonale anticonceptiva en het ontwikkelen van een depressie?

Hoe werd dit onderzocht?

In dit prospectieve cohortonderzoek werden alle Deense vrouwen in de leeftijd van 15-34 jaar gedurende 14 jaar (2000-2014) gevolgd. In verschillende landelijke registers werd informatie verzameld over gebruik van hormonale anticonceptiva, het begin van antidepressivagebruik en de diagnose ‘depressie’, vastgesteld in een psychiatrische ziekenhuis. De onderzoekers berekenden het risico op een eerste depressie of beginnen met een antidepressivum bij vrouwen die hormonale anticonceptiva gebruikten ten opzichte van vrouwen zonder hormonale anticonceptiva.

Belangrijkste resultaten

In totaal werden 1.061.997 vrouwen gevolgd, van wie 55,5% hormonale anticonceptiva gebruikte. Bij de meest gebruikte anticonceptiva – een combinatie van oestrogeen en progestageen – was de incidentieratio voor beginnen met antidepressiva verhoogd (1,2) ten opzichte van vrouwen die geen hormonale anticonceptiva gebruikten. Orale monopreparaten met progestageen en intra-uteriene progestagenen resulteerden in hogere ratio’s van respectievelijk 1,3 (95%-BI: 1,27-1,40) en 1,4 (95%-BI: 1,31-1,42). Hetzelfde patroon werd gevonden voor de eerste depressie na het beginnen met hormonale anticonceptiva. De incidentie van antidepressivagebruik en een eerste depressie neemt toe in het eerste halfjaar en blijft tot 7 jaar verhoogd ten opzichte van niet-gebruikers. Bij adolescenten is de verhoogde incidentie nog uitgesprokener (figuur).

Consequenties voor de praktijk

Beginnen met hormonale anticonceptiva gaat gepaard met een hoger risico op antidepressivagebruik en het ontwikkelen van een eerste depressie. Het risico op stemmingsklachten is vooral uitgesproken in het eerste jaar na de start van anticonceptiva en lijkt vooral samen te hangen met progestagenen. De verhoogde incidentie moet afgezet worden tegen het absolute risico voor beginnen met antidepressiva bij vrouwen zonder anticonceptiva. Op basis van gegevens uit het artikel is dat 1,6%. De aanbeveling is dus om extra aandacht te hebben voor het ontwikkelen van een depressie bij vrouwen die begonnen zijn met hormonale anticonceptie, vooral bij adolescenten. Bij vrouwen die orale anticonceptie staken in verband met stemmingsklachten is de plaatsing van een hormoonspiraal niet te adviseren, gezien de grotere kans op depressie.