Crisisplannen kunnen gedwongen opname voorkomen

Waarom dit onderzoek?

Gedwongen opnames hebben een negatieve invloed op het beloop van psychiatrische klachten en vormen een ingrijpende gebeurtenis voor psychiatrische patiënten en hun familie. Daarom worden deze het liefst voorkomen. Toch is het aantal gedwongen crisisopnames in Nederland de afgelopen jaren toegenomen.

Onderzoeksvraag

Wat is het effect van de aanwezigheid van een crisisplan – een kort document dat mogelijke signalen van psychische decompensatie beschrijft en ervoor moet zorgen dat patiënten eerder aan de bel trekken – op het aantal vrijwillige en gedwongen opnames en het aantal crisiscontacten?

Hoe werd dit onderzocht?

212 patiënten met een psychotische of een bipolaire stoornis werden gerandomiseerd in 3 groepen. In de eerste groep werd het crisisplan opgesteld door de patiënt met zijn wettelijk vertegenwoordiger; in de tweede groep werd het crisisplan opgesteld door de patiënt en zijn behandelaar; de derde groep vormde de controlegroep. De patiënten werden gedurende 18 maanden gevolgd. Primaire uitkomstmaten waren het percentage patiënten dat vrijwillig of gedwongen werd opgenomen en het percentage patiënten dat een crisiscontact had.

Belangrijkste resultaten

Het percentage vrijwillige opnames of crisiscontacten verschilde niet tussen de groepen. Wel waren er minder gedwongen opnames in de crisisplangroepen; dit betrof een klein maar significant verschil.

Consequenties voor de praktijk

Crisisplannen zorgen ervoor dat patiënten minder vaak gedwongen worden opgenomen. Crisisplannen die zijn gemaakt door de patiënt met de behandelaar zijn waarschijnlijk het effectiefst. De auteurs speculeren dat behandelaren die samen het crisisplan hebben gemaakt, zich beter in staat voelen risico’s in te schatten en eerder in actie komen bij dreigende decompensatie. Behandelaren voelen zich dan zekerder. Beperkingen van de studie zijn het lage aantal proefpersonen per groep (n= circa 70) en een participatiebias: 60% van de geselecteerde patiënten wilde niet meedoen aan de studie.