Continue intrathecale pijnbestrijding bij terminale kankerpatiënten in de transmurale zorg

To record the daily morphine doses, the influence of the treatment on quality of life and the incidence of side-effects and complications of continuous intratfiecal morphine administration.

Setting

Academic Hospital, Free University, Amsterdam.

Design

Prospective.

Methods

Forty terminal patients with intractable cancer pain, who had either insufficient pain relief or severe side effects from systemic analgesics were selected for continuous intrathecal administration of morphine. An intrathecal catheter was implanted, tunnelled and connected with a portable infusion pump delivering morphine constantly and if needed on demand. In a pain diary the patients recorded: the number of daily doses of morphine, concomitant medication, pain scores on a visual analogue scale (VAS), extra doses and activities.

Results

The total number of catheter days was 1486. Patients were treated for a mean of 37.2 (range 2-183) days. The mean dose of daily administered morphine was in 30 patients (75) less than 20 mg. Sufficient pain relief (VAS score < 5) was achieved in 37 patients (92.5). Three patients had pain due to myelum compression, hardly responding to intrathecal morphine. Withdrawal symptoms, postspinal headache and leakage of fluid could been treated expectatively. The catheter was removed inadvertently 6 times and could be replaced on outpatient basis. Meningitis occurred in 2 patients, who were adequately treated with antibiotics. The catheter could be re-inserted within 10 days.

Conclusion

In terminally ill cancer patients, the continuous intrathecal administration of morphine may be recommended if conventional pain relief fails.

Samenvatting

Doel

Het bepalen van de effectieve dosering morfine, de invloed op een aantal aspecten van kwaliteit van leven en het registreren van bijwerkingen en complicaties bij terminale kankerpatiënten.

Plaats

Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit, Amsterdam.

Opzet

Prospectief.

Methode

Bij 40 terminale kankerpatiënten werd een intrathecale catheter ingebracht voor morfinetoediening. De indicatie was; of onvoldoende pijnstillend effect, of te ernstige bijwerkingen van algemeen toegediende opioïden. De catheter werd ‘getunneld’ en verbonden met een externe draagbare pomp voor continue infusie van morfine. Zo nodig diende de patiënt zichzelf een extra dosis toe. In een dagboek legden de patiënten vast: de dagelijkse morfinedosis, bijkomende medicatie, pijnscores gemeten met een visuele analoge schaal (VAS), het aantal extra doses en de activiteiten.

Resultaten

In totaal werden de patiënten 1486 catheterdagen behandeld. De gemiddelde behandelduur was 37,2 dagen (2-183). Bij 30 patiënten (75) was de gemiddelde dosis morfine lager dan 20 mgdag. Het effect van pijnbehandeling was voldoende tot uitstekend (VAS-score < 5) bij 37 patiënten. Er waren 3 patiënten met pijn door myelumcompressie, die nauwelijks reageerde op de intrathecale morfine. Bijwerkingen van de morfine of ontwenningsverschijnselen kwamen voornamelijk voor tijdens de instelperiode. Postpunctiehoofdpijn en wondvochtlekkage konden conservatief worden behandeld. Na accidentele catheterverwijdering (6 patiënten) werd de catheter poliklinisch opnieuw geplaatst. Van de patiënten kregen 2 een meningitis, die adequaat werd behandeld met antibiotica. Binnen 10 dagen kon de catheter opnieuw worden ingebracht.