5-HT-receptorantagonisten als vervangers van metoclopramide en domperidon

Doel

Onderzoeken of de anti-emetica metoclopramide en domperidon vervangen kunnen worden door 5-HT₃-antagonisten, omdat bijwerkingen de toepassing van deze dopamine-antagonisten beperken.

Opzet

Systematische review.

Methode

We zochten in Embase en PubMed naar artikelen uit de periode 1995-oktober 2015 waarin de effectiviteit of bijwerkingen van metoclopramide of domperidon vergeleken werden met minstens 1 van de 5-HT₃-antagonisten ondansetron, granisetron, tropisetron of palonosetron. Het moest gaan om gerandomiseerd gecontroleerd klinisch onderzoek naar de bekende indicaties van metoclopramide en domperidon ter preventie en behandeling van misselijkheid en braken. Artikelen werden geselecteerd op basis van de titel en het abstract en daarna beoordeeld op de volledige tekst; 2 auteurs voerden de selectieprocedure onafhankelijk van elkaar uit.

Resultaten

In totaal werden 56 artikelen geïncludeerd. In 51 onderzoeken was de conclusie dat de effectiviteit van 5-HT₃-antagonisten tegen misselijkheid en braken vergelijkbaar was met of superieur was aan die van metoclopramide. Metoclopramide gaf vaker extrapiramidale bijwerkingen. Bij gebruik van 5-HT₃-antagonisten traden vaker hoofdpijn en obstipatie op. Veruit de meeste studies vergeleken metoclopramide met ondansetron. In geen van de studies was palonosetron toegepast. Slechts1 studie vergeleek domperidon met een 5-HT₃-antagonist.

Conclusie

We vonden voldoende bewijs om aan te nemen dat metoclopramide vervangen kan worden door een 5-HT₃-antagonist voor de profylaxe van vertraagde misselijkheid en braken door chemotherapie en voor de profylaxe en behandeling van postoperatieve misselijkheid en braken. Er is meer onderzoek nodig naar de andere indicaties voor metoclopramide en naar de vervangbaarheid van domperidon.