40.000 rouwenden

Veertigduizend mensen in een stadion die hun held bewenen. Een tranentrekkende uitvoering van het Adagio in g-mineur van Thomas Albioni en dan weten dat hun held geen moed putte uit zijn heldenstatus, maar zich voor de trein wierp. Collectief sentiment versus individuele wanhoop, wranger kan het bijna niet. Duitse filosofen die stellen dat doelmannen bij uitstek onder spanning staan en niet mogen falen. Depressie is zo weer terug als reactie op de eisende buitenwereld, waarbij zelfdoding door het taboe op psychische ziekte blijkbaar een uitweg is.

In Nederland lijden bijna 850.000 mensen aan een depressieve stoornis en zelfs als we dat cijfer met een korrel zout nemen omdat het begrip ‘depressie’ volgens sommigen is opgerekt, blijven er nog zeer veel mensen over die ernstig lijden. Het aantal suïcides in Nederland daalt mede door een betere psychiatrische zorg, maar het aandeel van verhanging als methode voor zelfdoding blijft met 46% in 2005-2007 onaanvaardbaar hoog (Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:B384). Ongetwijfeld is een depressie ingewikkelder dan een tekort aan serotonine, net zo goed als diabetes mellitus ingewikkelder is dan een tekort aan insuline, maar daarmee is een echte depressie nog steeds een ziekte met biologische, psychische en sociale componenten.

Nu zijn er natuurlijk zieken bij wie alle behandelingen falen. Op tijd stoppen is een van de vaardigheden die artsen zouden moeten leren. Bij psychische ziekten is dat gevoelsmatig voor ons als behandelaars ingewikkelder, want ook wij lijden aan het idee dat ‘je er met even doorzetten misschien wel komt’. Maar net zo goed als artsen zorg blijven verlenen aan somatisch ongeneeslijke patiënten, doen ze dat bij patiënten met een ongeneeslijke psychische aandoening. De behandeling stopt niet, het perspectief verschuift.

Blijkbaar denkt de NVVE dat artsen patiënten in groten getale in de kou laten staan – patiënten die dan zo wanhopig zijn dat ze voor de trein springen of zich verhangen. Heel terecht wenst de NVVE dat niet. Maar het gaat me te ver om dan voor de 320 chronisch psychiatrische patiënten die volgens de NVVE jaarlijks persisterend om euthanasie vragen een makkelijk toegankelijke site met informatie over middelen in te stellen (www.nvve.nl). Hulp via het web lijkt me een beter idee: een groep bevlogen hulpverleners richtte een webbased hulpdienst op voor mensen met zelfmoordgedachten (www.113online.nl). Net zo min als de samenleving euthanasie voor oncologische patiënten via het web geregeld heeft, zouden we euthanasie voor depressieve patiënten via het web moeten willen regelen.