Een jonge vrouw met kristallen in de urine

Casus

Een 19-jarige vrouw die sinds een dag koorts, hoofdpijn en lethargie had, werd opgenomen in het ziekenhuis vanwege het vermoeden van meningitis. 2 dagen daarvoor was zij teruggekomen van een reis in Zuidoost-Azië. Liquoronderzoek toonde pussige uitvloed en een verhoogde druk. Omdat er werd gedacht aan een infectieuze meningitis, werd patiënte behandeld met dexamethason, ceftriaxon en amoxicilline intraveneus (2000 mg 6 dd). Op dag 2 van de opname ontwikkelde zij een acute nierinsufficiëntie met oligurie en hematurie. De urine had een pH-waarde van 5,5. Onderzoek van het urinesediment toonde naaldvormige kristallen (figuur). Bij echografie van de nieren werden geen aanwijzingen gevonden voor een afvloedbelemmering. Wij stelden de diagnose ‘amoxicilline-geïnduceerde acute nierinsufficiëntie’. Differentiaaldiagnostisch overwogen we nog een amoxicilline-geïnduceerde tubulo-interstitiële nefritis, maar dit vonden wij minder waarschijnlijk vanwege de macroscopische hematurie en gezien het feit dat patiënte werd behandeld met dexamethason. De behandeling met amoxicilline werd gestopt. 24 h nadat met de behandeling was gestopt, waren de kristallen niet meer te detecteren in het urinesediment. Na een week was de nierfunctie weer hersteld. Amoxicilline wordt uitgescheiden door de nieren. Ongeveer 90% wordt actief uitgescheiden door de proximale tubulus en 10% wordt gefilterd door de glomerulus. Een hoge dosis amoxicilline en urine met een lage pH-waarde zijn gerelateerd aan de vorming van kristallen. Vermoedelijk ontstaat tubulaire schade door neerslag van de kristallen in de tubuli, met als gevolg asymptomatische kristalurie, kristalurie met hematurie of zelfs acute nierinsufficiëntie. De prevalentie van amoxicilline-geïnduceerde acute nierinsufficiëntie is onbekend en is slechts in 10 casuïstische mededelingen beschreven.

Figuur

 

Diagnose

Amoxicilline-geïnduceerde acute nierinsufficiëntie.