Vroegdiagnostiek van reumatoïde artritis met een test op basis van een specifiek antigeen: cyclisch gecitrullineerd peptide

- In patients with rheumatoid arthritis (RA), joint erosions occur at a very early stage of the disease before clinical symptoms can be detected. Early treatment with currently available antirheumatic drugs may stop or delay the development of such erosions.

- A simple and specific diagnostic test is needed for treatment to be initiated at an early stage. The specificity of the routinely used rheumatoid factor (RF) test is too low for that purpose.

- A novel autoantibody, directed to citrullinated antigens in the synovium, seems to provide a new starting point. These citrullinated autoantigens (e.g. fibrin) are specifically present in inflamed synovia and the antibodies for these are locally produced.

- The autoantibodies can be detected in the blood of the patients with RA years before the first clinical signs are manifest, and high titres appear to correlate strongly with erosive disease.

- The test for cyclic citrullinated peptide, which has recently become available, has a specificity of 98-99 and a sensitivity of 75-80.

Samenvatting

- Gewrichtsbeschadigingen bij patiënten met reumatoïde artritis (RA) treden al vroeg in het ziekteproces op, nog voordat ze klinisch waarneembaar zijn. Vroege behandeling met tegenwoordig beschikbare antirheumatica kan verdere beschadiging vertragen dan wel stoppen.

- Om eerder te kunnen behandelen, is vroege en betrouwbare diagnostiek nodig. De nu routinematig uitgevoerde serologische reumafactortest is daarvoor onvoldoende specifiek.

- Een nieuwe autoantistof, die is gericht tegen gecitrullineerde antigenen in het synovium, lijkt een aanknopingspunt te bieden. Deze autoantigenen (onder andere gecitrullineerd fibrine) komen specifiek voor in ontstoken synovium. De autoantistoffen hiertegen worden lokaal geproduceerd.

- De autoantistoffen zijn vaak jaren voor de eerste klinische verschijnselen in het bloed van RA-patiënten aantoonbaar en hun aanwezigheid (in hoge titers) correleert sterk met het optreden van erosies.

- De recentelijk op de markt gebrachte test op basis van cyclisch gecitrullineerd peptide heeft een specificiteit van 98-99 en een sensitiviteit van 75-80.