Van gen naar ziekte; het gen voor amyloïd-ß-precursorproteïne betrokken bij erfelijke cerebrale amyloïdangiopathie

- Hereditary cerebral haemorrhage with amyloidosis-Dutch type (HCHWA-D) is an autosomal dominant disease caused by a mutation in the amyloid precursor protein gene on chromosome 21. The disease is characterised by amyloid deposition in cerebral blood vessels, which results in cerebral haemorrhages, leucencephalopathy, dementia and death. In the same gene, mutations have also been found for other rare diseases which also result in dementia and haemorrhages, as well as familial Alzheimer's disease (different mutations in different families). The majority of familial Alzheimer cases, however, are associated with mutations in the PS1 gene (more than 70 different mutations) or the PS2 gene (4 mutations)

Inleiding

de ziekten

De term ‘amyloïd’ is de verzamelnaam voor een bepaalde vorm van eiwitstapeling met vastomschreven fysische eigenschappen. De chemische samenstelling van amyloïd is heel variabel: er zijn vele soorten eiwitten die als amyloïd kunnen neerslaan.1 Wanneer amyloïd neerslaat in bloedvaten, spreken wij van ‘amyloïdangiopathie’. Cerebrale amyloïdangiopathie gaat vaak gepaard met hersenbloedingen. De volgende hereditaire (autosomaal dominante) vormen kunnen onderscheiden worden: de ‘Nederlandse’ vorm (‘hereditairy cerebral haemorrhage with amyloidosis-Dutch type’ (HCHWA-D)), de ‘Vlaamse’ vorm (in 1 Nederlandse familie beschreven, maar de pathogene mutatie werd in Antwerpen ontdekt), een onlangs gevonden ‘Italiaanse’ vorm, en de ‘arctische’ vorm. Alle worden ze gekenmerkt door stapeling van het zogenaamde ?A4-eiwit in de vorm van amyloïd in de cerebrale bloedvaten. De vorm die alleen op IJsland voorkomt, HCHWA-I, is biochemisch een geheel andere vorm van hereditaire cerebrale amyloïdangiopathie, waarbij het amyloïd bestaat uit het eiwit cystatine C.

HCHWA-D is de meest voorkomende vorm…