Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar
Gebruik en voorschrijfgedrag onderzocht op basis van declaraties

Toename in extramuraal opioïdgebruik in Nederland

Onderzoek
Maike H.J. Schepens
Maarten Leusink
Sytske E. de Vries
Judith A. van Erkelens
Henk Eleveld
Anneke Prenger
Jacques van Limbeek
Marjolein Y. Berger
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3854
Abstract
Abstract
Sluiten
Increase in opioid prescribing in extramural care in the Netherlands: assessment of use and prescription behaviour, based on claims data

Objective

Describe the trends in extramural prescription of opioids in the Netherlands.

Design

Descriptive, retrospective research based on claims data of Dutch health insurers.

Method

For each healthcare-insured Dutch resident we selected claims data for all opioids, except codeine and buprenorphine, for the period 2010-2017. We calculated the total numbers of opioid and oxycodone users, and stratified these numbers by age and sex. The average number of prescribed Defined Daily Doses (DDD), the chronicity of use, the type of prescriber, and regional patterns in opioid use were investigated.

Results

A total of 3,655,265 different insured persons used opioids during the research period. The yearly number of opioid users increased from 650,864 in 2010 to 1,010,474 in 2017. This increase was mainly driven by an increase in oxycodone prescriptions. Elderly and female patients were more frequent users of opioids. The ratio of short- versus long-term opioid users remained steady during the research period, with opioids being used for four months or longer in 21% of cases. General practitioners prescribed 82% of the DDDs of all opioids in 2017. The percentage of DDDs of oxycodone prescribed by medical specialists increased from 2.8% in 2010 to 14.2% in 2017.

Conclusion

Opioid use is increasing in the Netherlands, but the long-term vs short-term use ratio has not changed in recent years. General practitioners prescribe the largest share of opioids, but a growing number of prescriptions originates from medical specialists.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Doel

Beschrijven van patronen in extramuraal gebruik van opioïden in Nederland.

Opzet

Beschrijvend, retrospectief onderzoek op basis van declaratiegegevens van zorgverzekeraars.

Methode

Van iedere Nederlandse zorgverzekerde verzamelden wij voor de jaren 2010-2017 de declaraties van alle typen opioïden, met uitzondering van codeïne en buprenorfine. Hieruit berekenden wij het totaal aantal gebruikers in Nederland, uitgesplitst naar oxycodongebruik en totaal opioïdgebruik. Deze totalen stratificeerden we naar leeftijd en geslacht. Tot slot onderzochten we het gemiddelde aantal voorgeschreven ‘defined daily doses’ (DDD’s), de duur van het gebruik, het type voorschrijver, en regionale patronen in opioïdgebruik.

Resultaten

In totaal gebruikten 3.655.265 unieke verzekerden opioïden in de onderzoeksperiode. Het totaal aantal opioïdgebruikers per jaar nam in de periode 2010-2017 toe van 650.864 naar 1.010.474. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door de stijging van oxycodongebruik. Oudere en vrouwelijke patiënten gebruikten vaker opioïden. De verhouding tussen het aantal kortdurend en langdurend opioïdgebruikers bleef stabiel in de onderzoeksperiode; ongeveer 21% van de gebruikers gebruikte in een kalenderjaar 4 maanden of langer een opioïd. Huisartsen schreven in 2017 82% van het aantal DDD’s opioïden voor; het percentage DDD’s oxycodon dat door medisch specialisten werd voorgeschreven, steeg in 7 jaar van 2,8 naar 14,2%.

Conclusie

Het opioïdgebruik neemt toe in Nederland, maar de verhouding tussen langdurend en kortdurend gebruik is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Huisartsen schrijven het merendeel van de extramuraal gebruikte opioïden voor, maar een groeiend gedeelte van de opioïdvoorschriften is afkomstig van medisch specialisten.

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
week 16 2019

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3854
Vakgebied
Anesthesiologie en pijn
Geneesmiddelen
Huisartsgeneeskunde
Publieke gezondheidszorg
Auteursinformatie

Zorgverzekeraars Nederland, Zeist: drs. M.H.J. Schepens, MBA, apotheker niet praktiserend; dr. S.E. de Vries, celgeneticus; drs. A. Prenger, apotheker niet praktiserend. Vektis, Zeist: dr. ir. M. Leusink, biomedicus; ir. J.A. van Erkelens, toegepast wiskundige. Menzis, Wageningen: drs. H. Eleveld, apotheker niet praktiserend. Zilveren Kruis, Leusden: dr. J. van Limbeek, arts-epidemioloog. UMC Groningen, afd. Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde, Groningen: prof. dr. M.Y. Berger, huisarts.

Contact M.H.J. Schepens (m.schepens@zn.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Maike H.J. Schepens ICMJE-formulier
Maarten Leusink ICMJE-formulier
Sytske E. de Vries ICMJE-formulier
Judith A. van Erkelens ICMJE-formulier
Henk Eleveld ICMJE-formulier
Anneke Prenger ICMJE-formulier
Jacques van Limbeek ICMJE-formulier
Marjolein Y. Berger ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties