Steno en zijn ductus

Niels Stensen (Nicolaus Steno; 1638-1686) was son of a goldsmith in Copenhagen. He studied medicine in his native town. In 1660 he went to Amsterdam, where on dissecting the head of a sheep he discovered the parotid duct. An awkward dispute about priority with his teacher Blasius prompted a move to Leiden, where he worked on glands and muscles. In 1664 having failed to obtain an appointment in Copenhagen, he travelled to France and finally Florence, where the Medici dynasty paid him to teach and study not only anatomy but also geology. His interests gradually shifted to spiritual matters: in 1667 he converted to Catholicism, in 1675 (after an unsatisfactory interlude in Copenhagen) he was received into the priesthood. From 1677 until his death in 1686 he served as a travelling bishop in Northern Germany. He was beatified by the Pope in 1988.

Conflict of interest: none declared. Financial support: J.P. Gijselhart works part time for the Association of the Dutch Journal of Medicine (Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde), Amsterdam.

Nicolaus Steno is de gelatiniseerde naam van Niels Stensen (1638-1686). Stensen was geen familienaam maar een patroniem: zoon van Sten. Zijn vader was goudsmid te Kopenhagen en overleed toen hij 6 jaar oud was; zijn moeder hertrouwde toen met een andere goudsmid. Na een opleiding in klassieke en moderne talen studeerde hij vanaf zijn 18e jaar geneeskunde. Intussen werd hij gespaard tijdens een pestepidemie en hielp hij mee Kopenhagen te verdedigen tijdens de oorlog met Zweden (1658-1660).1

In 1660 reisde Steno naar Nederland. Als leerling en kostganger van Gerard Blaes (Blasius) ontdekte hij bij het ontleden van een door hem zelf gekochte schaapskop een holle structuur die van de oorspeekselklier naar de mondholte liep. In een brief aan zijn leermeester Thomas Bertelsen (Bartholinus; 1616-1680) vertelde hij over zijn ‘ontdekkinkje’ (inventiuncula). Blaes maakte echter aanspraak op de ontdekking;2 de daarop volgende onverkwikkelijkheden noopten Stensen naar Leiden te vertrekken. Daar…

Artikelinformatie

10 februari 2011

In print verschenen in

week 11 2011

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2626

Vakgebied

Basisvakken

Auteursinformatie

Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, Amsterdam.

Prof.dr. J. van Gijn, curator medisch-historische bibliotheek; drs. J.P. Gijselhart, cultuurfilosoof en bibliothecaris.

Contact prof.dr. J. van Gijn (Jan@vanGijn.com)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: J.P. Gijselhart heeft een deeltijdaanstelling bij de Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Aanvaard op 30 september 2010