Snelle detectie van actieve en latente Mycobacterium tuberculosis-infecties met nieuwe test

De diagnostiek van infecties veroorzaakt door Mycobacterium tuberculosis vormen nog altijd een groot diagnostisch probleem. Ook met goede microbiologische faciliteiten wordt slechts een deel van de infecties microbiologisch gediagnosticeerd. De Mantoux-test wordt gebruikt bij de diagnostiek, maar heeft een beperkte gevoeligheid en is niet nuttig bij personen die een BCG-vaccinatie hebben gehad.

Lalvani et al. publiceerden een test waarmee het mogelijk was tuberculose in een vroeg stadium aan te tonen.1 De auteurs maakten gebruik van een antigeen (ESAT-6) dat tot expressie komt in M. tuberculosis-complex, maar afwezig is in de meeste atypische stammen en M. bovis (die wordt gebruikt voor de BCG). De hypothese van de schrijvers was dat door het aantonen van ESAT-6-specifieke T-cellen een infectie met M. tuberculosis zou kunnen worden vastgesteld. Zij maakten daarbij gebruik van een test waarbij de reactie van interferon-secreterende T-cellen op het ESAT-6 werd gemeten. Van de 47 patiënten met een bacteriologisch bewezen M. tuberculosis-infectie reageerden er 45 (96) op de ESAT-test. Met microscopisch onderzoek werden bij 76 van de patiënten zuurvaste staven waargenomen. De 2 patiënten die ESAT-6-negatief waren, hadden uitgebreide longtuberculose en lymfopenie. In de controlegroep waren 4 van de 47 personen positief. De 4 positieve patiënten in de controlegroep - patiënten met niet-tuberculeuze ziekten - waren allen afkomstig uit Afrika. Bij 22 (85) van de 26 personen met een tuberculosecontact en een positieve Mantoux-reactie was de ESAT-6-test positief. Bij 26 personen zonder tuberculosecontact die wel een BCG-vaccinatie hadden ondergaan, was de testuitslag negatief.

De auteurs stellen dat met de ESAT-test accuraat actieve en latente M. tuberculosis-infecties gediagnosticeerd kunnen worden. De test maakt het tevens mogelijk een onderscheid te maken tussen personen die een actieve en latente tuberculose-infectie hebben, en individuen die een BCG-vaccinatie hebben gehad. De test heeft vooral waarde in landen waar de prevalentie van tuberculose laag is. In streken met een (zeer) hoge prevalentie is de test, omdat deze net als de Mantoux-test geen onderscheid kan maken tussen latente en actieve infecties, waarschijnlijk van beperkte waarde voor de diagnostiek. De auteurs stellen terecht dat voor introductie van deze test in de routinediagnostiek prospectief gerandomiseerd onderzoek noodzakelijk is.