Screening op kindermishandeling: wat levert het op?

In the Netherlands, child abuse is a national problem and often not recognized in medical settings. As a consequence, it has become mandatory to use a screening instrument for child abuse at emergency departments and out-of-hours primary care services. Since the revised Reporting Code has come into force, there is renewed interest for a national approach on screening for child abuse. The question is how valid existing screening instruments are and how they help the medical professional to suspect child abuse. In this article, we elaborate on the value of available screening instruments and their consequences for daily practice. Because of the limited validity of available screening instruments, we recommend replacing them with a simple reminder to increase awareness of child abuse. A nationwide approach to child abuse in the medical setting should be implemented, with mandatory training on child abuse as its cornerstone.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Kindermishandeling is een wijd verbreid probleem, waarvan de signalering in de medische zorg een nationale aanpak verdient. Sinds de herziening van de Meldcode Kindermishandeling per 1 januari 2019 is weer extra aandacht ontstaan voor het signaleren van kindermishandeling en de rol daarin van zorgprofessionals. Het veelvuldig niet opmerken van kindermishandeling ondanks verplichte screening wordt vaak genoemd als verbeterpunt. De vraag is wat de screening op kindermishandeling precies oplevert.

Sinds 2011 zijn zorgprofessionals verplicht om te screenen op kindermishandeling met behulp van een screeningsinstrument op SEH-afdelingen en huisartsenposten (HAP).1 Dit is ingevoerd nadat uit onderzoek naar voren kwam dat kindermishandeling vaak gemist werd en artsen weinig meldingen deden bij het toenmalige Advies en Meldpunt Kindermishandeling. Kindermishandeling heeft ernstige korte- en langetermijneffecten, waardoor vroegtijdige signalering essentieel is. Toch is Nederland het enige land ter wereld dat gebruik maakt van verplichte screeningsinstrumenten.

Screening op kindermishandeling

Een screeningsinstrument voor kindermishandeling bestaat uit meerdere vragen, onder andere over het soort letsel, de acties van ouders op het letsel, en het gedrag van ouders in de spreekkamer. Het eerste screeningsinstrument is SPUTOVAMO, dat bestaat uit 9 open vragen die kunnen leiden tot een vermoeden van fysieke kindermishandeling.2 Sinds de introductie van deze vragenlijst zijn er meerdere varianten van SPUTOVAMO ontwikkeld, die met binaire vragen leiden tot wel of geen vermoeden van kindermishandeling…

Artikelinformatie

Aanvaard op

10 april 2019

25 juli 2019

In print verschenen in

week 30 2019

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3853

Vakgebied

Huisartsgeneeskunde

Kindergeneeskunde

Publieke gezondheidszorg

Ethiek en Recht

Auteursinformatie

St. Antonius Ziekenhuis, afd. Kindergeneeskunde, Nieuwegein: dr. M.C.M. Schouten, anios kindergeneeskunde. ProPersona, IHT Crisisdienst Rivierenland, Tiel: dr. J.S. Sittig, aios psychiatrie. Universitair Medisch Centrum Utrecht, afd. Kindergeneeskunde, Utrecht: prof. dr. E.M. van de Putte, kinderarts sociale pediatrie.

Contact E.M. van de Putte (e.vandeputte@umcutrecht.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

Wouter Karst, forensisch arts Nederlands Forensisch Instituut, en Chantal van Houten, promovenda Universitair Medisch Centrum Utrecht, voerden de QUADAS beoordeling van de 4 besproken artikelen uit.