Psychiatrie onder hoogspanning

Electroconvulsive therapy (ECT) has a tumultuous history in the Netherlands. It was found to have particularly favorable results in patients with severe depression or catatonia. Inconvenient side effects such as fractures, muscle tears and memory loss, however, became apparent. Due to technical developments and application of anesthesia, these side effects decreased considerably. In the 1960s, the use of ECT decreased due to the rise of psychopharmaceuticals and the emergence of the antipsychiatry movement. The procedure regained popularity in the 1980s, following the favorable, yet cautious recommendations of the Dutch Health Council. Nevertheless, the use of ECT still remains limited today. The public outcry over the treatment has left its mark, leaving the sometimes life-saving treatment with a poor image. An overview of the historical development of ECT in the Netherlands may help to understand the significant stigma and fear of side effects patients continue to experience today.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Al vrij snel nadat elektroconvulsietherapie was ontwikkeld, werd het ook toegepast in Nederland. Maar in de jaren 70 raakte de behandeling in onbruik en nog steeds wordt ze hier minder toegepast dan zou kunnen. Wat zit daarachter?

Samenvatting

Elektroconvulsietherapie (ECT) heeft een veelbewogen geschiedenis in Nederland. De behandeling had direct veelbelovende resultaten bij ernstige depressies en katatonie, maar kende ook ernstige bijwerkingen als botbreuken, spierscheuren en amnesie. Door technische ontwikkelingen en toepassing onder anesthesie verminderden de bijwerkingen aanzienlijk. Door de opkomst van psychofarmaca en de antipsychiatrie nam het aantal ECT-verrichtingen vanaf de jaren 60 echter sterk af. Na het advies in 1983 van de Gezondheidsraad dat de behandeling een bescheiden plaats verdiende binnen de psychiatrie, kwam ECT geleidelijk weer in trek. Toch blijft de toepassing in ons land beperkt. De maatschappelijke ophef omtrent de behandeling heeft zijn sporen achtergelaten, waardoor de soms levensreddende behandeling nog steeds een slecht imago heeft. Een overzicht van de historische ontwikkeling van ECT kan helpen de soms zeer uitgesproken standpunten van patiënten ten aanzien van de behandeling – waarbij stigmatisering en angst voor bijwerkingen een rol spelen – in een bredere context te plaatsen.

Artikelinformatie

Aanvaard op

2 augustus 2023

15 november 2023

In print verschenen in

week 46 2023

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D7758

Vakgebied

Humaniora

GGZ

Auteursinformatie

UMC Utrecht. Afd. Psychiatrie: M.E. Verschoor, MSc, anios Psychiatrie. Afd. Medische Geschiedenis: B.T.H. Lutters, MSc, MD, promovendus medische geschiedenis.

Contact M. Verschoor (mariekeverschoor@live.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.