Prozac-enquête.

Prozac-enquête. – Half januari stond er in The Lancet (1997; 349:214) een ingezonden brief van een Belgische arts, Robert Bourguignon, met de resultaten van een enquête naar de eventuele bijwerkingen van fluoxetine (merknaam Prozac). Bourguignon heeft een bedrijfje, Securimed, dat medische informatie verzamelt. Hij had in oktober 1996 500 huisartsen en 300 groepspraktijken een vragenlijst gestuurd over dit antidepressivum. Hierop kwamen 80 reacties binnen die merendeels betrekkelijk lichte bijwerkingen betroffen, bijvoorbeeld libidoverlies, misselijkheid en diarree. Er waren echter 11 collega's die patiënten meldden met potentieel ernstige verschijnselen, zoals het gevoel ‘dood te zullen gaan’ of ‘een opgejaagd gevoel’. Een arts zei dat twee van zijn patiënten tijdens een behandeling met fluoxetine een zenuwinzinking doorgemaakt hadden met nauwelijks bedwingbare zelfmoordneigingen.

Eli Lilly, de producent van Prozac, was niet blij met Bourguignons initiatief. Toen dit bedrijf weet kreeg van de enquête, stuurde het aan alle Belgische artsen een brief waarin het wetenschappelijke karakter van Bourguignons onderzoek in twijfel werd getrokken. Volgens Lilly was Prozac een ‘efficiënt en veilig’ antidepressivum. De firma ging er zelfs toe over Bourguignon wegens ‘negatieve publiciteit’ voor de rechter te dagen – nog voor de brief in The Lancet was verschenen. In een kort geding werd de farmaceutische firma echter in het ongelijk gesteld. Binnenkort zal de zaak dienen voor het Hof van Beroep (De Morgen, 11 maart).

Bourguignon zegt niet onder de indruk te zijn van de juridische stappen van Lilly. Ze sterken hem eerder in de overtuiging dat er ‘iets fundamenteel misloopt met de communicatie over Prozac’. Bourguignon: ‘Lilly bedreigt systematisch mensen die zich kritisch uitlaten over Prozac. Dit doet het vermoeden rijzen dat er iets niet pluis is. Ofwel is er wel degelijk sprake van genoemde neveneffecten – en dan faalt Lilly grandioos inzake voorlichting. Ofwel zijn die er niet en moet Lilly afkomen met duidelijke bewijzen en niet geheimzinnig doen of dreigen met processen’.

De Brusselse arts vindt overigens niet dat Prozac van de markt gehaald moet worden: ‘Het is een nuttig geneesmiddel, dat wellicht al veel mensen heeft geholpen, maar ik stel me serieuze vragen over de eerlijkheid van Lilly’.

Intussen heeft ook Thierry Detienne, een kamerlid voor de Groene Partij Ecolo, parlementaire vragen gesteld over de bijwerkingen van Prozac. Het antwoord van de federale minister voor Volksgezondheid moet nog komen.

Een woordvoerder van Eli Lilly stelt dat zijn firma niet voorbij kan gaan aan de ‘compleet onwetenschappelijke enquête van Bourguignon’. Deze zou Lilly bewust in diskrediet willen brengen. De woordvoerder ontkent dat de firma bijwerkingen achterhoudt: ‘Kijk, wij zijn de eersten die er belang bij hebben om alle mogelijke bijwerkingen onmiddellijk te melden. Anders krijgen wij miljardenprocessen over ons heen’. Lilly zou daarom al het wetenschappelijke onderzoek over Prozac nauwlettend volgen (Lancet 1997;349:809). Uit al dit onderzoek valt volgens de woordvoerder maar één conclusie te trekken: ‘Er zijn geen neveneffecten, zoals het opwekken van agressie of zelfmoordneigingen. Als die symptomen er toch zijn, moet de oorzaak ervan gezocht worden in de ziekte zelf en niet bij de behandeling’.