Patiënten willen helemaal niet kiezen

Marktwerking in de zorg sluit slecht aan bij de belevingswereld van de patiënt, aldus Levi en Bos (A8664). Dat ziekenhuisbestuurders dit erkennen wist ik wel, maar dat ook een oud-politicus dit zegt is goed nieuws. Hoewel, het is wel vaker vertoond dat inzichten van politici veranderen als ze met de werkelijkheid van de zorg in aanraking komen. Patiënten gaan helemaal niet op zoek naar de beste zorg (A8164). Ze vertrouwen erop dat hun huisarts of specialist het juiste ziekenhuis zoekt en missen de kennis om de kwaliteit van ziekenhuizen te beoordelen. Veel dokters zal dit bekend in de oren klinken, maar voor de hardnekkige gelovers die denken dat patiënten voortdurend op het web surfen op zoek naar de beste dokter moet dit wereldschokkend nieuws zijn.

Dat patiënten die kwaliteitsverschillen niet kunnen zien, is niet vreemd. Die zijn ook niet te zien. Ook niet voor de zorgverzekeraars, alle prachtige kwaliteitsvensters ten spijt. Als zorgverzekeraars pretenderen de beste zorg in te kopen doen ze dat op andere gronden dan kwaliteit. Bovendien hebben politici, als ze roepen dat patiënten moeten kunnen kiezen, alleen de simpele zorg in het hoofd. De zorg waarbij een aandoening met een relatief simpele ingreep te behandelen valt. Maar dat is niet onze belangrijkste zorg.

Meestal komt de patiënt met klachten en symptomen bij een huisarts of specialist en zal pas na een aantal consulten helder zijn wat er aan de hand is. En als dan blijkt dat de patiënt beter af is in een ander ziekenhuis, wordt deze patiënt gewoon verwezen, omdat er voor veel complexe aandoeningen afspraken zijn gemaakt tussen ziekenhuizen. Bovendien gaat een groot deel van de zorg naar chronische patiënten. Winkelen in het zogenaamde ‘beste ziekenhuis’ is dan al helemaal niet meer aan de orde; vooral beschikbaarheid van de zorg en afstand tot de woonplaats zullen de keuze bepalen.

Dokters spelen een grote rol in het beheersbaar houden van de kosten in de zorg, maar de politiek laat zich slecht door die dokters informeren, getuige de versimpeling van de werkelijkheid en het gebrek aan inhoudelijke kennis. Dat de politiek die dokter erg hard nodig zal hebben blijkt ook uit het prachtige commentaar van Joost Drenth waarin hij vraagtekens zet bij het prijskaartje van een kuurtje sofosbuvir, waarmee patiënten met hepatitis C genezen kunnen worden (A8556). Het voorschot dat de fabrikant neemt op de niet bewezen rooskleurige toekomst van de genezen patiënt is wel erg groot. Hier zijn de dokter en de minister het in ieder geval wel over eens: de zorg is geen pinautomaat.