Omgaan met opioïdafhankelijkheid en -onthouding in het ziekenhuis

Achtergrond

Bij opioïdafhankelijkheid treedt tolerantie op, waardoor substitutie met ongebruikelijk hoge doseringen nodig is. Hierbij moet een afweging worden gemaakt tussen enerzijds het risico op overdosering, met ademhalingsdepressie en verlenging van het QTc-interval als gevolg, en anderzijds het risico op onderdosering, wat leidt tot het onthoudingssyndroom. Bij een onbetrouwbare anamnese kan het lastig zijn de juiste substitutiedosering te bepalen.

Casus

Een 30-jarige polydrugsgebruiker, bekend met een forse afhankelijkheid van methadon en heroïne, werd opgenomen op de afdeling Intensive Care na chirurgische behandeling vanwege een thoracaal steekletsel. Bij een voorzichtige begindosering van methadon traden forse onthoudingsverschijnselen en pijnklachten op. Na verdubbeling van de dosering verdwenen de onthoudingssymptomen; er traden geen symptomen van overdosering op.

Conclusie

Tijdens ziekenhuisopname van patiënten met een hoge tolerantie voor opioïden kan meteen begonnen worden met de anamnestisch equivalente opioïddosering, mits de ademhaling en het hartritme gemonitord kunnen worden. Het risico op onthouding en onvoldoende pijnstilling is in een ziekenhuis in het algemeen hoger dan het risico op overdosering.