Is metronidazol mutageen en (of) carcinogeen?

VRAAG 22. In de rubriek Vraag en Antwoord staat dat metronidazol een bewezen mutagene en bij verschillende diersoorten carcinogene stof is (1989; 1756).

In het Repertorium 1989 (uitgever: Nefarma) staat dat metronidazol mutageen en karyotoxisch is bij micro-organismen. Mijns inziens geeft deze uitdrukking niet duidelijk weer dat men hier te maken heeft met een carcinogene stof.

Een arts die weet dat metronidazol carcinogeen is, zal deze stof slechts op zeer stringente indicatie voorschrijven. Het komt mij wenselijk voor dat er grotere duidelijkheid komt aangaande het gevaar van metronidazol. Het is een in de algemene praktijk tamelijk veel gebruikt middel.

ANTWOORD. Metronidazol is bij knaagdieren in zeer hoge doseringen carcinogeen gebleken. Bij andere diersoorten is dat niet bevestigd. In enkele grootschalige retrospectieve onderzoekingen in de V.S. is evenmin gebleken, dat gebruik van metronidazol het risico van het ontstaan van maligne tumoren verhoogt. Desondanks wordt om deze reden het gebruik in de eerste drie maanden van de zwangerschap afgeraden, hoewel de vermeende gevaren vermoedelijk zeer gering tot afwezig zijn.

Het extrapoleren van dierexperimentele carcinogeniteitsgegevens naar de mens hangt – behalve van de diersoort en het type tumor –, zoals vraagsteller ook aangeeft, in sterke mate af van de indicatie. Bij een overigens levenreddend geneesmiddel zal men minder strenge eisen stellen dan bij geneesmiddelen die voor meer triviale indicaties worden voorgeschreven, of die in de vrije verkoop zijn. Zo is bijv. nooit bezwaar gemaakt tegen de toepassing van het bewezen carcinogene antihypertensivum hydralazine, terwijl carcinogene eigenschappen van een slaapmiddel, een anticonceptivum of een pijnstillend middel een beletsel voor de toelating zouden moeten zijn.1