Kosten-effectiviteitsanalyse van levertransplantatie op lange termijn; het Groningse levertransplantatieprogramma 1979-1991

– A medical technology assessment of the liver transplantation programme of Groningen University Hospital, which was commissioned by the Dutch National Health Insurance Board, is discussed. The results of all 152 liver transplantations performed between 1979 and November 1990 were analysed. The main objective of the study was to evaluate the long-term effects of liver transplantation. Five years after transplantation 59 of the adult patients were still alive. The survival probability depended greatly on the primary liver disease. Mortality and morbidity occurred mainly within the first year after transplantation. Thereafter the prospects for the patients were excellent, with regard to both the probability of survival and the quality of life.

The costs of liver transplantation could be calculated only for patients with primary biliary cirrhosis and other forms of biliary cirrhosis, not caused by hepatitis B infection or alcohol abuse. For these patients the costs of a liver transplantation were estimated at HFl. 263,000,- (with a 10 margin), 10 years of follow-up included and corrected for the costs that would have been made for the treatment of the liver disease. For this population of patients a liver transplantation costs between Hfl. 64.000,- and Hfl. 79.000,- per life year gained, 10 years of follow-up included. Costs of cyclosporin still take up a major part of the costs.

The need for liver transplantation in the Netherlands was estimated at between 35 and 126 transplantations per year, depending on indications, contraindications, referral policy and the percentage of retransplantations.

Samenvatting

Het evaluatieonderzoek van levertransplantatie, dat in opdracht van de Ziekenfondsraad plaatsvond en gebaseerd was op het levertransplantatieprogramma van het Academisch Ziekenhuis Groningen, wordt besproken. De resultaten van 152 transplantaties verricht tussen 1979 en november 1990 werden geanalyseerd met nadruk op de effecten van levertransplantatie op de lange termijn. Vijf jaar na transplantatie was 59 van de volwassen patiënten nog in leven. De overlevingskans na transplantatie bleek sterk afhankelijk van de leverziekte. Sterfte, ziekenhuisopnamen en ziekte-episoden traden voornamelijk in het eerste jaar na levertransplantatie op. Na het eerste jaar waren de vooruitzichten voor de patiënt zeer gunstig, zowel wat betreft de overleving als wat betreft de kwaliteit van leven.

De kosten van levertransplantatie konden worden berekend voor patiënten met primaire biliaire cirrose en voor andere vormen van cirrose, niet veroorzaakt door hepatitis B of overmatig alcoholgebruik. De kosten van een levertransplantatie werden voor deze patiëntenpopulatie geschat op ƒ 263.000,(met een marge van 10), inclusief 10 jaar nazorg en na aftrek van de kosten die bespaard werden door het wegvallen van de behandeling van de leverziekte. Per gewonnen levensjaar kostte een levertransplantatie bij deze patiënten, bij een tijdshorizon van 10 jaar, tussen de ƒ 64.000,- en ƒ 79.000,-. De kosten van ciclosporine speelden nog steeds een belangrijke rol.

Het aantal levertransplantaties dat de komende jaren nodig is, werd geschat tussen 35 en 126 per jaar, afhankelijk van de gehanteerde indicaties, contra-indicaties, het verwijzingsbeleid en de retransplantatiekans.