Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Invloed van fysieke training op vermoeidheid tijdens behandeling van kanker; meta-analyse van klinische trials*

Onderzoek
Miranda J. Velthuis
S. Carla Agasi-Idenburg
Elsken van der Wall
Geert Aufdemkampe
Harriet M. Wittink
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3679
Abstract
Abstract
Sluiten
Physical training to reduce fatigue levels during cancer treatment; a meta-analysis of clinical trials

Objective

To investigate the safety, feasibility and effects of physical training according to various training programmes on fatigue during cancer treatment.

Design

Meta-analysis of randomised controlled studies.

Methods

A systematic search of CINAHL, Cochrane Library, Embase, Medline, Scopus en PEDro was carried out using the following terms: ‘cancer’, ‘adjuvant treatment, ‘exercise’ and ‘fatigue’. We summarised the studies using Standardised Mean Difference (SMD).

Results

A total of 18 studies were included (12 in breast cancer, four in prostate cancer, one in multiple myeloma and one in acute myeloid leukaemia), 1,109 patients in total. During breast cancer treatment, independent traininghome-based physical exercise lead to a small, non-significant reduction (SMD: 0.10; 95% confidence interval [CI]: -0.25 to 0.45), whereas supervised aerobic exercise resulted in a moderate, significant reduction in fatigue in the training group in comparison with the control group (SMD: 0.30; 95% CI: 0.09 to 0.51). A subgroup analysis of independent training (n = 65), supervised aerobic training (n = 98) and supervised weight training (n = 208) during treatment for prostate cancer showed no significant difference between the training group and the control group. Therapy adherence ranged from 39% (the percentage of patients who attended at least 70% of the training sessions) to 100% in participants who followed independent trainingprogramme. In more than half of the studies (12/18; 67%) attention was also paid to negative adverse effects of physical training. In total, eight negative events were reported (0.72% of 1109).

Conclusion

Physical exercise during treatment for breast and prostate cancer seems to be feasible, and causes no health risks. In particular, supervised aerobic exercises during breast cancer treatment seems to have promising effects on fatigue.

Conflict of interest: none declared. Financial support: none declared.

Samenvatting

Doel

Onderzoeken van veiligheid, haalbaarheid en effecten van fysieke training op vermoeidheid tijdens de behandeling van kanker volgens verschillende trainingsvoorschriften.

Opzet

Meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde studies.

Methode

Een zoekopdracht werd uitgevoerd in CINAHL, Cochrane Library, Embase, Medline, Scopus en PEDro met de volgende termen: ‘cancer’, ‘adjuvant treatment, ‘exercise’ en ‘fatigue’. Studieresultaten werden samengevat met het gestandaardiseerd gemiddeld verschil (SMD).

Resultaten

Er werden 18 studies geïncludeerd (12 over borstkanker, 4 over prostaatkanker, 1 over multipel myeloom en 1 over acute myeloïde leukemie) met in totaal 1109 patiënten. Tijdens behandeling van borstkanker leidde zelfstandig trainen tot een kleine, niet significant afname van vermoeidheid (SMD: 0,10; 95%-BI: -0,25-0,45), terwijl gesuperviseerde aerobe training leidde tot een matige, significante afname van vermoeidheid van de trainingsgroep in vergelijking met de controlegroep (SMD: 0,30; 95%-BI: 0,09-0,51). Een subgroepanalyse van zelfstandig trainen (n = 65), gesuperviseerde aerobe training (n = 98) en gesuperviseerde krachttraining (n = 208) tijdens de behandeling van prostaatkanker toonde geen significant verschil aan tussen trainingsgroep en controlegroep. Therapietrouw varieerde van 39% (percentage deelnemers aan gesuperviseerde trainingsprogramma’s die tenminste 70% van alle trainingssessies volgden) tot 100% bij deelnemers die zelfstandig trainden. In meer dan de helft van de studies (12/18; 67%) werd aandacht besteed aan negatieve bijeffecten van fysieke training. Er werden in totaal 8 negatieve bijeffecten gemeld (0,72% van 1109).

Conclusie

Fysieke training tijdens behandeling van borst- en prostaatkanker lijkt haalbaar, en levert geen gezondheidsrisico’s op. Vooral aerobe training onder supervisie tijdens behandeling van borstkanker lijkt positieve effecten te hebben op vermoeidheid.

Artikelinformatie
In print verschenen in
week 45 2011

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3679
Vakgebied
Publieke gezondheidszorg
Kanker
Bewegingsapparaat
Auteursinformatie

*Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in Clinical Oncology (2010;22:208-21) met als titel ‘The effect of physical exercise on cancer-related fatigue during cancer treatment: a meta-analysis of randomised controlled trials’. Afgedrukt met toestemming.

Integraal Kankercentrum Nederland, locatie Utrecht, Utrecht.

Nederlands Kanker Instituut, afd. Fysiotherapie, Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, Amsterdam.

S.C. Agasi-Idenburg MSc, fysiotherapeut-fysiotherapiewetenschapper (tevens: Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Utrecht).

Universitair Medisch Centrum Utrecht, Cancer Center en Divisie Interne Geneeskunde en

Dermatologie, Utrecht.

Prof.dr. E. van der Wall, internist-oncoloog

Hogeschool Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg, Utrecht.

G. Aufdemkampe MSc, fysiotherapeut, (tevens: Hogeschool Utrecht, Lectoraat Leefstijl en Gezondheid, Utrecht); dr. H.M. Wittink, fysiotherapeut (tevens: Hogeschool Utrecht, Lectoraat Leefstijl en Gezondheid, Utrecht).

Contact dr. M.J. Velthuis (mvelthuis@ikmn.nl)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 25 augustus 2011

Gerelateerd
Richtlijn ‘Oncologische revalidatie’
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties