Hypo door lichttherapie?

Trefwoorden ‘circadiaan, diabetes mellitus en lichttherapie’ verwacht de lezer wellicht niet direct in het Tijdschrift voor Psychiatrie. Toch horen zij bij een artikel (2009;51:693-7) dat een verrassend effect van lichttherapie bespreekt bij een vrouw met insuline afhankelijke diabetes.

De 40 jarige patiënte met een gecompliceerde diabetes mellitus (ondermeer retinopathie) werd vanwege seizoensgebonden depressie behandeld met lichttherapie. Al vrij snel na de aanvang van de lichttherapie dient de insulinedosering naar beneden te worden bijgesteld. Bij zelfcontrole blijken tijdens de behandeling de glucosewaarden aanzienlijk te zijn gedaald en ontwikkelt de patiënte zelfs symptomatische hypoglycemieën. De stemmingsstoornis reageert gunstig op de ingestelde lichttherapie en na het voltooien van de 10 sessies stijgen de glucosewaarden weer.

Op proef wordt een tweede lichttherapie gegeven en prompt vermindert de insulinebehoefte weer sterk en treden opnieuw hypoglycemieën op. In de literatuur hebben de auteurs slechts één verwijzing kunnen vinden met een vergelijkbare gevalsbeschrijving

De auteurs schrijven dat zij een samenhang tussen het opklaren van de depressie met als resultaat een betere glucoseregulatie niet kunnen uitsluiten. Wel vinden zij het dan opmerkelijk dat de hypoglycemieën al na de eerste sessie optreden. Daarom postuleren zij een directe invloed van lichttherapie op de glucoseregulatie.

Mogelijk vormt de circadiane melatonineproductie, die rechtstreeks onder invloed staat van de blootstelling aan licht, een aangrijpingspunt. Melatonine remt de insulineproductie in de pancreas. Maar een effect via de pancreas is bij patiënte, die geen endogene insulineproductie zal hebben, uit te sluiten. Een samenhang met groeihormoon dan? Melatonine verhoogt de spiegel van groeihormoon wat op zich weer tot verhoging van de boedglucose kan leiden. Remming van melatoninesecretie door lichttherapie zou dan tot daling van groeihormoon en dus ook van de glucosespiegel kunnen leiden. En natuurlijk tot afname van de depressie. Overigens laat de behandelaar weten dat patiënte ook dit jaar weer een lichtbehandeling ondergaat.

(Bijdrage: Jan Taco te Gussinklo.)