Golfje 1.0

Voor een hele generatie artsen lijkt het alsof richtlijnen er altijd zijn geweest. Maar de NHG–Standaarden, de eerste echte richtlijnen in Nederland, zijn dit jaar pas 20 jaar oud. Sindsdien is er een hele industrie ontstaan van richtlijnmakers, beoordelaars, indicatorenontwikkelaars en toetsers. Gebruikers vallen uiteen in twee kampen: volgers en sceptici.

Richtlijnen zijn niet meer weg te denken, maar het zijn er wel veel. Voor sommige onderwerpen heeft elke beroepsgroep er wel een, andere klachten en aandoeningen blijven ook op dit gebied wees. Richtlijnmakers doen er vaak lang over om een richtlijn te maken. Alle bewijs wegen ze op een goudschaaltje en omdat er uiteindelijk vaak onvoldoende bewijs is, blijft een richtlijn voor een belangrijk deel gebaseerd op expert-opinion. Over aanbevelingen en onderbouwing wordt zolang gedubt en de richtlijnen worden door alle eisen zó dichtgetimmerd en omvangrijk, dat een gewone volger de weg kwijtraakt en sceptisch of cynisch wordt.

Richtlijnen zijn teksten en die kun je anno 2009 goed toegankelijk maken. Twintig jaar terug was er geen web 2.0, er was niet eens gewoon internet. Maar het lijkt wel of die ontwikkeling aan de oorspronkelijke vernieuwers van de zorg voorbij is gegaan.

Een Golfje 1.0, je kunt er in rijden, maar hij is al lang niet zuinig en comfortabel genoeg meer. We zijn al vele innovaties verder. Zelfs de Bijbel kun je op woord of citaat doorzoeken, maar probeer dat niet met een willekeurige richtlijn. Alle richtlijnen lijken nog op die van jaren geleden: boekjes, artikelen en nauwelijks doorzoekbare lappen tekst op het web.

Het kan zo veel makkelijker en leuker. Web 2.0 en Health 2.0 vragen om een interactieve benadering en betrokkenheid van gebruikers. Ik kan me voorstellen dat, na een voorzetje door een beroepsgroep, een grote groep belangstellenden samen via een wiki een richtlijn maakt en onderhoudt. Mooie zoekmachine ervoor en hapklare brokken met laagjes diepere informatie erachter en klaar ben je. Wikipedia heeft alle encyclopedieën overbodig gemaakt, dus waarom zou dat bij richtlijnen niet kunnen?

Om aan de wildgroei in richtlijnenland een eind te maken heeft minister Klink dit voorjaar de Regieraad opgericht. Die moet alle verschillende belangenclubjes op een lijn krijgen. In een eerste bijeenkomst van 100 belanghebbenden half oktober borrelden allerlei ideeën op. De komende 20 jaar kunnen richtlijnen alleen blijven werken als richtlijnmakers en de Regieraad ook technologisch innovatief gaan denken.

Gewone artsen hebben dringend behoefte goed leesbare, begrijpelijke én implementeerbare richtlijnen. Ze kunnen daar vanaf het begin ook best aan bijdragen. Op naar een richtlijnengolfje 2.0.