Uit de bibliotheek van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde: Conservandae sanitatis praecepta saluberrima: de gezondheidsleer volgens de school van Salerno

In de bibliotheek van de Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde bevinden zich verschillende bewerkingen van de gezondheidsleer zoals die in de Middeleeuwen in Salerno te boek is gesteld. Deze gezondheidsleerboekjes waren bedoeld voor lezers uit de betere standen die hun leven zouden moeten inrichten volgens de beschreven richtlijnen. Omstreeks 1480 verscheen een eerste gedrukte editie, waarna honderden versies in vele talen volgden die het publiek eeuwenlang dezelfde adviezen tot behoud van de gezondheid voorhielden. De oudste versie in de bibliotheek is een uitgave uit 1559 die recentelijk is verworven, met de titel Conservandae sanitatis praecepta saluberrima (figuur 1).1

Gezondheid als een evenwichtstoestand

In de klassieke opvatting betekende gezondheid een toestand van evenwicht in het lichaam en in de lichaamsvochten. Dit evenwicht kon worden verstoord door inwendige en uitwendige oorzaken. De vier lichaamsvochten waarvan in de humorenleer wordt uitgegaan – bloed, slijm, gele en zwarte gal – staan in…