Steriel?

Janneke heeft de plek van Ines overgenomen op de kinderafdeling. ’s Middags is er soms nog tijd om op de poli mee te kijken en dit levert bijzondere beelden op. Bijvoorbeeld een patiënt die twee weken geleden zijn been gebroken heeft en klaagt over pijn bij het lopen. ‘Waar is je gips gebleven?’, vraagt de arts. De patiënt: ‘Dat heb ik er maar afgehaald, het jeukte zo.’ Een bijzonder fenomeen, voor ons Nederlandse coassistenten, is dat niemand het ziekenhuis verlaat zonder recept. In het begin probeerden we nog in discussie te gaan met de poli-artsen. Inmiddels is het voor ons normaal dat iemand met kortademigheid het spreekuur binnen 2 minuten verlaat met een recept voor salbutamol, amoxicilline, prednison én voor de zekerheid een antimalariakuur. Wanneer we bedenken dat een patiënt gemiddeld een dag loopt om naar het ziekenhuis te komen, mensen in Tanzania niet over een snotneusje klagen en tropische ziekten vaak een grillig beloop kennen, is hier misschien wel iets voor te zeggen. Daarnaast is follow-up hier lastig te realiseren.

Ines is de chirurgische kant opgegaan. Even geen afdeling, maar lekker de OK op en als er tijd over is naar een van de poli’s. De OK’s zijn iets anders georganiseerd dan in Nederland. Op de kleine OK, waar abortussen, abcesdrainage en kleine amputaties uitgevoerd worden, is er weinig van steriliteit te merken. Al wordt dit getracht, of misschien wel geïnsinueerd, door middel van steriele handschoenen (waar vervolgens rustig een mobiele telefoon mee wordt opgenomen). Als de patiënt geluk heeft mag hij op de kleine OK op een groene doek liggen. Vaker mag hij rechtstreeks op de tafel gaan liggen, waar hij aan zijn pussende wond geholpen wordt. Na de behandeling wordt de nattigheid weggeveegd met een gebruikt gaasje of met de kleding van de patiënt. Daarna mag de volgende patiënt op diezelfde tafel plaatsnemen.

Op de grote OK wordt hygiënisch gewerkt, alleen het behoud van de steriliteit komt soms in het geding. De OK-assistenten zijn minder oplettend dan in Nederland, de ramen staan vaak wijd open en een aantal insecten voelt zich er thuis. De operaties zijn basaal, maar zeker interessant, zoals keizersnedes, ovariële cystectomiën, sterilisaties, liesbreuken en abdominale prostatectomiën. Je kunt als coassistent meer doen dan in Nederland, maar de Tanzaniaanse temperaturen in combinatie met OK-pak, schort, jas en spatbril zijn net iets te veel van het goede. Terwijl het zweet in straaltjes van je afloopt en je probeert niet in de wond te druppen landt er een vlieg op het omentum... De wondinfecties lijken echter enorm mee te vallen onder dit hygiënegeweld. Dat verbaast ons. En zo realiseren wij ons weer dat er ook onder minder optimale omstandigheden toch vaak een goed resultaat geleverd wordt.