Seduced consent

Hoe langer ik aan het werk ben als dokter hoe vaker ik besef dat ik het grootste gedeelte van mijn tijd patiënten aan het verleiden ben. Ik verleid mijn patiënten om medicatie te gebruiken, te bewegen, gezond te eten, vrienden te bezoeken, leuke dingen te ondernemen met dierbaren, regelmaat aan te brengen in hun bioritme of in noodgevallen een huisdier te nemen. Overigens allemaal evidencebased behandelingen voor (psychiatrische) problemen zoals depressie, eenzaamheid, angst, psychose en andere gekkigheid.

We zouden eigenlijk alles aan moeten grijpen om onze patiënten te motiveren tot verandering. Onlangs bleek dat het financieel belonen van medicatietrouw patiënten kan overtuigen tot het nemen van medicatie. Maar ook kleur of smaak van een medicijn, de snelheid van spreken of de indeling van je spreekkamer zijn van invloed op de behandelbeslissingen van de patiënt. Een simpel logisch beredeneerd wetenschappelijk advies is bij de psychiatrische behandelpopulatie onvoldoende, daar zijn de meeste patiënten ongevoelig voor.

En is dat logisch? Aristoteles beschreef enkele jaren geleden hoe belangrijk de context is om mensen te overtuigen. Hij benoemde de 3 belangrijkste elementen in de kunst van het overtuigen: logos, ethos en pathos.

Logos beschrijft de logica van het idee en de argumenten om iemand (lees patiënt) te overtuigen.

Ethos beschrijft meer over de dokter zelf; wat is zijn reputatie, is hij geloofwaardig en eerlijk, heeft hij zelfvertrouwen en spreekt hij met een heldere en sterke stem?

Pathos gaat over de emotionele connectie tussen patiënt en dokter. Soms is een patiënt nog niet klaar voor het maken van een behandelbeslissing. Dan moet je als dokter je patiënt eerst in een emotionele staat brengen voordat hij een beslissing kan nemen. Daarvoor is de emotionele band tussen dokter en patiënt essentieel.

Als dokter heb je altijd de juiste logische argumenten om een behandelvoorstel te ondersteunen. Immers, voor iedere advies is er als het goed is een wetenschappelijk gefundeerde onderbouwing. Maar hoe bouw je een emotionele connectie met je patiënt (pathos) en zorg je ervoor dat je betrouwbaar overkomt zodat je patiënt gaat doen wat jij wilt (ethos). Dat is de kunst van het verleiden.

Psychiaters zijn bij uitstek geschikt voor het verleidvak. Zij hebben vaak te maken met ongemotiveerde, sombere, verdrietige, weinig energie hebbende patiënten zonder ziekte-inzicht en verandermotivatie. Om hen te motiveren zich te gedragen volgens jouw adviezen moet je alles uit de kast trekken. Soms overtuig je door beloning, dan weer door taal en zorgvuldig geformuleerde zinnen en vaak door geduldige aanmoediging.

In de komende weekboeken zal ik u proberen te verleiden om meer verleidingstechnieken toe te passen in uw spreekkamer. Temeer omdat verleiden een essentiële competenties moet zijn van iedere dokter. Een dokter is (ook) een verleider.

Van informed consent naar seduced consent.