Resultaten van intensive care-behandeling bij patiënten met een hematologische maligniteit; het verband met infecties

- In a retrospective study we determined the factors that influence the outcome of patients requiring intensive care (IC) for the complications of the treatment of haematological malignancies. All consecutive patients suffering from haematological malignancy admitted to the IC unit of the University Hospital Nijmegen over a 4 year period (1986-1989) were studied; 39 patients (21 female, 18 male) with a median age of 41 year (range 18-71). Various clinical variables were assessed at admission and related to the outcome of IC treatment in terms of death or survival. Previously, 33 patients had undergone chemotherapy.

Eight (21) survived. One of a subgroup of 13 bone marrow transplantation patients survived. Hypoxaemic respiratory failure requiring mechanical ventilation was the most frequent reason for admission (20 patients of whom four recovered). The second most frequent reason was combination of respiratory failure and septic shock (eight patients, none recovered). Three out of five patients admitted with septic shock survived. The need for mechanical ventilation had the highest predictive power for a poor prognosis (p = 0.002). Mortality increased with increasing APACHE II score (p = 0.03). When more than four major organ systems were affected (seven patients), mortality was 100. Granulocytopenia (leucocyte count < 1 x 10⁹l) at admission turned out to be of no prognostic significance, but absence of leucocyte recovery was a prognostically bad sign (p=0.05). A considerable number of patients (20) suffered from a non-bacterial (opportunistic) infection, carrying a high mortality (only two patients survived: one with candida, one with a cytomegalovirus infection). When patients were granulocytopenic at the same time, there were no survivors (p=0.06).

Further selection of patients admitted to IC because of complications (of treatment) of haematological malignancies is warranted. Patients with an isolated bacterial sepsis carry a relative good prognosis. When a non-bacterial infection is established in a granulocytopenic patient, current IC treatment offers no improvement of prognosis.

Samenvatting

In een retrospectief onderzoek werd nagegaan welke factoren van invloed zijn op de prognose van patiënten die in verband met complicaties van behandeling van hematologische maligniteiten intensive care-therapie nodig hebben. De bestudeerde groep bestond uit alle 39 patiënten die met een hematologische maligniteit in de periode 1986-1989 werden opgenomen op de intensive care-afdeling van het Academisch Ziekenhuis Nijmegen. Dit waren 21 vrouwen en 18 mannen (mediane leeftijd 41 jaar (18-71)). Diverse klinische variabelen werden bij opname gemeten en in verband gebracht met de uitkomst van de IC-behandeling in termen van overleving of sterfte. Tevoren hadden 33 patiënten chemotherapie ondergaan.

Van de patiënten overleefden 8 (21) de behandeling. Van 13 beenmergtransplantatie-patiënten overleefde er 1. Respira.toire insufficiëntie was de meest voorkomende opname-indicatie (20 patiënten, waarvan er 4 herstelden), gevolgd door de combinatie ‘respiratoire insufficiëntie en septische shock’ (8 patiënten, geen overleefde). Van de 5 patiënten opgenomen met een septische shock overleefden er 3. De noodzaak tot beademing bleek statistisch de ongunstigste factor (p = 0,002). Naarmate de bij opname bepaalde ‘acute physiology and chronic health evaluation’ (APACHE)-II-score (als maat voor de ernst van de ziekte) hoger was, bleek de sterfte toe te nemen: bij een score ≥ 30 overleden alle 12 patiënten (p = 0,03). Wanneer meer dan 4 orgaansystemen waren aangedaan was de sterfte 100 (7 patiënten). Neutropenie (leukocytengetal < 1 x 10⁹l) bij opname had geen prognostische invloed, wel bleek persisteren hiervan ongunstig (p = 0,05). Bij 20 patiënten was er een niet-bacteriële (opportunistische) infectie; 2 patiënten overleefden, 1 met een Candida-, 1 met een cytomegalovirus-infectie). Er waren 10 patiënten die tevens neutropenie hadden; geen overleefde (p = 0,06).

Verdere selectie van patiënten die op een intensive care-afdeling worden opgenomen vanwege complicaties (van behandeling) van hematologische maligniteiten is aan te bevelen. Patiënten met een geïsoleerde bacteriële sepsis hebben een redelijke prognose. Worden niet-bacteriële infecties vastgesteld bij patiënten met leukopenie, dan biedt momenteel intensive care-behandeling met beademing geen verbetering van de prognose.