artikel
Op 26 mei 2009 overleed prof.dr. Marco de Vries, patholoog, 82 jaar oud. Hij studeerde geneeskunde in Leiden, promoveerde aldaar, en deed bij TNO medisch-biologisch onderzoek naar orgaantransplantatie, immunologie en experimentele behandeling van leukemie. In 1967 werd hij hoogleraar Pathologie aan de Erasmus Universiteit, Rotterdam. Van zijn hand verschenen minstens 80 publicaties.
Zijn belangstelling verschoof naar zingevingsaspecten in de geneeskunde. Hij zette in de roerige jaren zeventig intensieve socialevaardigheidstrainingen voor medisch studenten op. In Esalen (VS) en aan The London Psychosynthesis Institute werd hij opgeleid tot gestalttherapeut. Hij doorliep ook een klassieke psychoanalyse. De nadruk in zijn onderwijs lag op menselijke groei, nodig om artsen humane zorg te laten geven. Beroemd werden de bijeenkomsten met lezingen van vernieuwende denkers uit de gezondheidszorg. Nog steeds herinneren artsen zich deze inspirerende bijeenkomsten uit hun studententijd. Een gevleugelde uitspraak van hem was dat geneeskunde zich teveel bezighield met ziekte en dood en te weinig met het leven.
In de jaren tachtig observeerde De Vries dat een transformatie in de richting van meer autonomie, zingeving en betekenisvolle, steunende sociale relaties vooraf leek te gaan aan spontane regressie van kanker. Vanuit deze optiek onderzocht hij in een fase II-onderzoek of tumorremming zou optreden tijdens of kort na psychotherapeutische begeleiding. In 1987 bezocht hij, op haar verzoek, de violiste Helen Dowling. Zij leed aan longkanker. Dit gesprek maakte op hem grote indruk en hij beloofde zichzelf haar naam aan een toekomstig instituut te geven. Een jaar later richtte hij met Michel Wysmans te Rotterdam het Helen Dowling Institute for Biopsychosocial Medicine op, dat een bloeiend instituut werd met psychotherapie voor mensen met kanker en aids, veel internationale contacten, promoties, congressen, publicaties en proefschriften. Eind jaren negentig verliet De Vries het instituut als directeur en hoofd therapie.
Van aandacht voor biologische thema’s maakte De Vries een ontwikkeling door naar psychosociale, existentiële en spirituele domeinen. Tot kort voor zijn dood bleef hij daarmee bezig, culminerend in het doorgeven van de eerste aäronitische priesterzegen van ‘YHWH’. Hij trad daarmee als Joodse hoogleraar in de religieuze traditie van de Cohenitische familielijn, waaruit hij afkomstig was.
Door het werk van De Vries is de psycho-oncologie niet meer weg te denken uit de zorg voor mensen met kanker.
Sint Nikolaasga, juni 2009
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Prof.dr. Marco de Vries
Het In memoriam van Prof.dr. M. de Vries las ik met aandacht. Iemand met zo'n verscheidenheid aan ideeën en werkzaamheden beschrijven is een kunst. De Vries was ook een onderwijsvernieuwer. Wij leerden pathologie met een diacarrousel en cassettebandje. Onder het motto: iedere leraar die door een machine vervangen kan worden, verdient dat. Alle aandacht voor de studenten in Rotterdam werd besteed aan het aanleren van sociale en studievaardigheden. Daarbij organiseerde De Vries ook een oriëntatiejaar gezondheidszorg, om degenen die uitgeloot waren alternatieven te bieden. Via een cursus en praktijkstages leerden zij of bijvoorbeeld de verpleegkunde of fysiotherapie een alternatief was, zodat zij toch direct met een studie konden beginnen.
Ik weet niet of de redactie nog een correctieslag gemaakt heeft met de tekst van collegae Visser en Schilder. De derde kolom van de gedrukte versie las moeizaam. Daar wordt gesuggereerd dat De Vries een Cohen is (een lid van het priestergeslacht). In de rouwadvertentie door de familie geplaatst in NRC Handelsblad stond met nadruk Ha Levi (levieten zijn tempeldienaren).
Afgestudeerd in Rotterdam voel ik me verplicht aan De Vries tot deze correctie en aanvulling, waarbij ik niet wil nalaten op te merken dat ook de Jiddische overdrijving hem niet vreemd was.
TNO Kwaliteit van Leven, Leiden
Ko van Wouwe, kinderarts-onderzoeker