‘Overleving verbetert ook voor moeilijkste kankers’

‘De 5-jaarsoverleving van de meeste vormen van kanker blijft wereldwijd het hoogst in de Verenigde Staten en Canada, in Australië en Nieuw-Zeeland, en in Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden. Voor de meeste kankers heeft Denemarken de kloof met de andere noordse landen gedicht. Overlevingskansen stijgen over de hele linie, zelfs voor de meer dodelijke vormen van kanker: in sommige landen is de overleving bij lever-, alvleesklier- en longkanker met meer dan 5% toegenomen.’

Dit schrijft de CONCORD-werkgroep in haar derde verslag over de mondiale overlevingscijfers van 2000-2014, waarin de lotgevallen van 37.513.025 individuele patiënten uit 71 landen konden worden samengevoegd (Lancet. 2018; online 30 januari). Het vorige verslag, eveneens met eerste auteur Claudia Allemani (London School of Hygiene & Tropical Medicine) verscheen in 2014.

De 5-jaarsoverleving bij borstkanker is nu voor vrouwen in Australië en de Verenigde Staten 90%, maar in India slechts 66%. Bij gastro-intestinale kankers is de overleving het hoogst in Zuidoost-Azië: voor maagkanker 69% en voor darmkanker 72% in Zuid-Korea, voor slokdarmkanker in Japan 36% en voor leverkanker in Taiwan 28%. Daarentegen is de 5-jaarsoverleving voor huidkanker, lymfomen en myelomen in die regio juist lager dan elders, zo rapporteert de werkgroep.

Van de kinderen met acute lymfatische leukemie leefde in Ecuador nog 50% na 5 jaar, in Finland 95%. De 5-jaarsoverleving bij hersentumoren is bij kinderen over het algemeen hoger dan bij volwassenen, maar de verschillen zijn ook hier groot: 29% in Brazilië, 80% in Zweden en Denemarken. De onderzoekers noemen Denemarken afzonderlijk, omdat uit de vorige CONCORD-studies bleek dat de 5-jaarsoverleving in dat land beduidend lager was dan in de rest van Scandinavië, waarna de Deense overheid de kankerbestrijding sterk intensiveerde.

Nederland droeg ruim 1 miljoen patiënten aan de database bij. In ons land nam vooral de overleving van slokdarmkanker toe (van 12% in 2004 naar 21% in 2014), en pancreascarcinoom (3,7% naar 7,4%), in mindere mate van hersentumoren (21% naar 28%) en prostaatkanker (83% naar 89%). De 5-jaarsoverleving voor borstkanker (84% naar 87%), baarmoederhalskanker (66% naar 68%) en ovariumkanker (36% naar 38%) gingen in 10 jaar eveneens nog slechts weinig omhoog. De 5-jaarsoverleving bij longkanker ging van 12 naar 17%.

De onderzoekers wijzen erop dat screeningsprogramma’s in vooral de rijke landen de 5-jaarsoverleving kunnen vertekenen, maar achten het ‘niet waarschijnlijk dat zij een groot effect hebben op de wereldwijde overlevingscijfers’. Bovendien kan ondanks diagnostische ijver de overleving toch afnemen, zeggen zij, zoals in de Verenigde Staten en Oceanië, waar de sterfte aan baarmoederhalskanker toeneemt doordat veel aandacht gaat naar de behandeling van voorstadia en in-situtumoren terwijl de agressievere tumoren niet door screening opgemerkt worden.