Hoe lang nog?

Met meer dan 18.000 waren we begin april bij het jaarlijkse congres van de American Association for Cancer Research. 18.000 deelnemers die ruim 6000 wetenschappelijke posters en presentaties over fundamenteel, translationeel en vroeg-klinisch oncologisch onderzoek bekeken en bediscussieerden. Zoveel wetenschappelijk onderzoek bij elkaar … je zou toch denken dat de oplossing voor het probleem ‘kanker’ nabij is. Maar niets is minder waar, zoals we uit de klinische praktijk maar al te goed weten: de mediane overleving van patiënten met pancreascarcinoom overschrijdt zelfs na een in opzet curatieve behandeling de 2 jaar nog altijd niet. Hoe is dat mogelijk? Is kanker een te ingewikkeld probleem?

Ingewikkeld is het zeker. Kanker is niet één ziekte. Zo is het biologisch gedrag van tumoren afhankelijk van het orgaansysteem waar ze in ontstaan. En een adenocarcinoom van het pancreas gedraagt zich niet alleen anders dan een adenocarcinoom van het colon, maar ook ontwikkelt het ene pancreascarcinoom zich anders dan het andere. Pas langzaam maar zeker krijgen we inzicht in de processen in het tumormicromilieu die deze verschillen verklaren en de genetische kenmerken die hieraan ten grondslag liggen. Dat gaat langzaam, omdat gedegen onderzoek tijd kost: tijd om een proefopzet goed te doordenken, tijd om je experiment te herhalen, tijd om je resultaten met een andere methode te bevestigen - dan wel te ontdekken dat je je hypothese moet bijstellen en een andere proef moet opzetten. Hoe frustrerend ook, juist de ontdekking dat het niet klopt wat je dacht en dat de biologie toch net weer anders in elkaar zit dan vooraf voorspeld, kan leiden tot ècht nieuwe inzichten en een grote stap voorwaarts in onze kennis. Maar dat kost tijd.

Dat neemt niet weg dat ik me, lopend langs die eindeloze rijen posters, afvroeg of de vooruitgang toch niet een tikje sneller zou kunnen. Bijvoorbeeld door als onderzoekers meer uit te wisselen wat we met ons fundamentele en translationele onderzoek van plan zijn. Zo registreren we voor klinisch onderzoek, in tegenstelling tot preklinische studies, al onze trials. Dat voorkomt dat onderzoek onnodig dubbel wordt uitgevoerd. Registratie van het onderzoek zou je direct kunnen koppelen aan publicatie van het onderzoek, zoals voor klinische studies al vaak het geval is. Die koppeling houdt in dat onderzoek alleen wordt gepubliceerd als het tijdig is geregistreerd. Maar die koppeling zou ook moeten impliceren dat een tijdschrift zich verplicht het onderzoek – mits het technisch goed is uitgevoerd – te publiceren, wat de uitkomsten ook mogen zijn. Zo stimuleer je de publicatie van negatieve studies. Dat wil zeggen: die studies waardoor je ontdekt dat de biologie van een tumor net weer anders in elkaar zit dan vooraf voorspeld; studies die soms leiden tot ècht nieuwe inzichten en een grote stap vooruit in onze kennis.