Het scheepsjournaal van Ellerbeek: gezond verstand en serendipiteit bij de behandeling van scheurbuik

Perspectief
Chris van Tellingen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1881
Abstract

Samenvatting

Zoals te doen gebruikelijk werden de waarnemingen van opperchirurgijn Joan Ellerbeek tijdens zijn reis met het retourschip Mars naar Kaap de Goede Hoop in 1776, opgetekend in een scheepsjournaal ten behoeve van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). Tijdens de reis kreeg hij te maken met een toenemend aantal lijders aan het gevreesde scheurbuik. Intuïtief inzicht en serendipiteit deden hem besluiten om aangegroeid mos en zeewier (‘Gramen Marinum’) te beproeven als antiscorbuticum, binnen de empirische en medische traditie van zijn tijd. De resultaten waren spectaculair. Niet alleen James Lind komt dus alle eer toe bij de oplossing van het scheurbuikvraagstuk. Ook vele anderen voor en na hem, waaronder Ellerbeek, hebben een bijdrage geleverd.

Auteursinformatie

Drs. C. van Tellingen, cardioloog.

Contact drs. C. van Tellingen (cvantellingen@dukebox.demon.nl)

Verantwoording

Drs. Ton J.M. van Velzen, coördinerend projectleider, Nationaal Archief, Den Haag droeg bij aan dit artikel.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 4 maart 2010

Bloedingen door vitamine C-deficiëntie
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties