artikel
Vijf jaar werkten specialisten van het Bronovo Ziekenhuis aan hun gezondheidsrisicotest, volgens het achtuurjournaal van maandag 3 januari 2011. Het persbericht over de lancering van deze 'test' is werkelijk door álle media opgepikt (zie ook C797 in nr. 3, bl. 92). De test (www.gezondheidsrisicotest.nl) bestaat uit vragen die gebaseerd zijn 'op de nieuwste richtlijnen en medische inzichten die door de huisartsen en medisch specialisten worden gebruikt'. Na het invullen van de test krijgt u per ziekte te horen wat uw risicofactoren zijn, voor welke aandoeningen u een verhoogd risico hebt en welke risicofactoren u zelf kunt beïnvloeden. Als u meer wilt weten, wordt aangeraden de testuitslag te printen en daarmee de huisarts te bezoeken.
Wie de test doet, zal zich behoorlijk bekocht voelen want het is helemaal geen test en er komen al helemaal geen risico’s uit. Een risico is de kans op ziekte in een bepaalde tijdsperiode en die druk je uit in een absoluut percentage. Zo is bijvoorbeeld de kans dat een 'gemiddelde' vrouw van mijn leeftijd in de komende 20 jaar baarmoederhalskanker krijgt minder dan een half procent. Na al die beloften verwacht ik met een half uur geploeter achter internet toch mijn persoonlijke kans op deze zeldzame ziekte te kunnen zien. Maar ik zie alleen een oppervlakkig verhaaltje over verhoogde risico’s in het algemeen dat ook zonder test te geven is.
Niet te geloven, hoe gemakkelijk journalisten zich laten bedotten met een website waarvan de ingrediënten al jaren gratis overal te vinden zijn en die in de hele wereld worden gebruikt om vermijdbare ziekte en sterfte te berekenen. En hoe is het mogelijk dat een ziekenhuis geld en tijd investeert in iets dat helemaal niet tot hun taak behoort? De inspectie heeft geen bezwaar. Baat het niet, dan schaadt het niet, zal men denken. Maar het schaadt wel. Er wordt namelijk een zogenaamde test 'verkocht' waarvan het klinisch nut onbekend is en de adviezen zo vaag zijn dat velen onterecht bij de huisarts terechtkomen. Deze laatste is helaas niet bij het initiatief betrokken.
De initiatiefnemers hebben marktwerking in de zorg op deze manier ingevuld en gaan hun investeringen wellicht terugverdienen. Zij erkennen ruiterlijk dat zij slechts aan signalering doen en dat hun ervaringen tot dit initiatief hebben geleid. Maar ervaringen uit de tweede lijn kunnen helemaal niet simpel worden vertaald naar de bevolking. Wat ik van ziekenhuizen en specialisten verwacht, zijn goede risicoschattingen over diagnostiek en therapie van aandoeningen waarvoor ik misschien straks naar hun ziekenhuis wordt verwezen. Wat is de kans dat ik aan een heupvervanging overlijd of daarbij een complicatie krijg? Dit soort uiterst relevante getallen kan ik helaas voor geen enkele aandoening vinden. Investeer daar nu voortaan in.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Kat in de zak; gezondheidsrisicotest
Met behulp van de Gezondheidsrisicotest (www.gezondheidsrisicotest.nl) kan iemand bepalen of hij een verhoogd risico heeft op een aantal veelvoorkomende aandoeningen. Bij overschrijding van een bepaalde risicodrempel wordt ‘verhoogd risico’ in de testuitslag aangegeven i.p.v. het absolute risicopercentage. Hier is expliciet voor gekozen om discussies over de drempel te voorkomen. Voorbeeld: de risicodrempel coloncarcinoom ligt volgens de richtlijn op 12-13% en is gebaseerd op kosteneffectiviteit. Deze wordt door ons gebruikt. Echter, de burger kan daar hele andere gedachten over hebben, die vindt een lifetime risk van 10% wellicht al veel te hoog. Die discussie willen wij niet opstarten.
Een van de redenen om dit initiatief te starten was om schade door ongerichte screening te bestrijden. Hier worden wij vaak mee geconfronteerd. Wij hebben een prospectieve studie (n=2.500) gedaan samen met 16 huisartsen waarin de helft van de deelnemers wel en de andere helft geen GRT aangeboden kreeg (P08.83). Alle deelnemers zijn drie maanden vervolgd en er zijn periodiek ongerustheidsmetingen verricht in samenwerking met prof. Kievit en prof. Rosendaal (LUMC). De resultaten zijn veelbelovend en worden binnenkort gepubliceerd. Bewustwording van risico geeft een prikkel om leefgewoontes te veranderen.
Nadat wij de informatie voor de website hadden geschreven, hebben wij dit voorgelegd aan een lekenpanel. Ze begrepen er niets van. Met behulp van een journalistenpanel en de patiëntenkoepelorganisatie NPCF hebben wij vervolgens alles leesbaar gemaakt voor de gemiddelde lezer. Sommige adviezen mogen vrij algemeen lijken, ze zijn bij de algemene bevolking vaak nog onvoldoende bekend.
Wij voelen ons, net als de huisartsen, verantwoordelijk voor preventie en hebben ons initiatief in 2008 met de huisartsorganisaties besproken. Wij zijn als specialisten gewend terug te kijken naar alle (deel)oorzaken van een aandoening en goed in staat dit te vertalen naar adviezen voor de bevolking voordat ze ziek worden. De expertise van de specialist op het gebied van de afzonderlijke aandoeningen is daarbij onontbeerlijk en niet concurrerend maar complementair.
Preventie staat in Nederland in de kinderschoenen, terwijl er potentieel enorme winst te boeken is, die veel geld kan besparen, veel menselijke ellende kan voorkomen en op termijn zelfs mensenlevens kan sparen. Hier kan niemand het monopolie voor krijgen. We moeten elkaar juist stimuleren. Internet biedt uitkomst, voor het eerst is het mogelijk de richtlijnen in de huiskamer te brengen.
Wij hopen hiermee de kat uit de zak te halen (en de knuppel in het hoenderhok te gooien).
Namens de medisch specialisten van het Bronovo,
Dr. A.H.P. Niggebrugge