artikel
Richard Selzer werd geboren in 1928 in Troy, in de staat New York, als de zoon van een huisarts. Hij studeert geneeskunde aan het Albany Medical College en behaalt zijn artsexamen in 1953. Daarna specialiseert hij zich in heelkunde en is tot en met 1986 werkzaam als chirurg bij het Yale Medical Center. In 1974 publiceert hij zijn 1e boek, Rituals of Surgery, een boek met korte verhalen. In 1976 verschijnt Mortal Lessons: Notes on the Art of Surgery, dat ook in het Nederlands is vertaald. Dit is een boek met persoonlijke herinneringen en essays. Zijn volgende boeken bestonden meestal uit een combinatie van persoonlijke essays en korte verhalen: Confessions of a Knife (1979), Letters to a Young Doctor (1982) en Taking the World in for Repairs (1986). Van de boeken die na die tijd zijn verschenen, is vooral Raising the Dead uit 1994 het vermelden waard. Hierin vertelt hij over zijn bijna fatale besmetting met Legionella pneumophila. Recent verscheen Knife Song Korea, een roman over zijn werk als dokter tijdens de Koreaanse oorlog.
In Selzers boeken is te lezen wat chirurgie zo bijzonder maakt tussen de overige vakken van de geneeskunde. De chirurg is meer een soldaat die het lichaam binnendringt om het kwaad te bestrijden, terwijl de internist eerder een diplomaat is die met het lichaam onderhandelt. Het bezoek van de soldaat die het lichaam binnendringt, blijft in de vorm van een litteken voorgoed vereeuwigd. De pillen van de internist daarentegen lossen meestal op in de geschiedenis. Dat is ook de dichterlijke component van de chirurgie: ‘En als je als chirurg iets van een dichter hebt, dan zijn de littekens die je op talloze lichamen hebt aangebracht als verzen in de compositie waarvan je je hele ziel hebt gelegd. Ik geloof dat, als ik jaren later het litteken van een door mij verrichte oude incisie zou zien, ik het onmiddellijk zou herkennen, zoals je je geliefkoosde krabbels van vroeger herkent.’
Meer in het algemeen heeft Selzer een opvallende kijk op de rol van de dokter.
‘Ik denk dat elke dokter, als hij echt eerlijk is en doordringend naar zichzelf kijkt, zou kunnen denken dat hij misschien een bedrieger is. Als een patiënt bij me komt en zegt: “Doe iets, help me” en ik doe dat, dan zou je het idee kunnen krijgen dat de arts heilig is – Gods plaatsvervanger – en dat zorgt ervoor dat vele dokters overlopen van zelfliefde. Maar voor mij werkte dat altijd anders. Ik dacht altijd dat ik dergelijke loftuitingen niet verdiende. Ik weet niet genoeg. En ik dacht altijd dat ik de mensen misschien zand in de ogen strooide. Misschien ben ik een bedrieger, en ik denk dat vele dokters dat geheime gevoel hebben.’
‘Nee,’ zo concludeert hij, ‘het is niet de chirurg die Gods lieveling is. Hij is het slachtoffer van ijdelheid. Het is de dichter die met zijn woorden heelt, de bloedstroom stuit, de reutelende ademhaling stilt, het verbrande vlees papt.’
Reacties